ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ:
Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία* και την εγωιστική αυτάρκεια* και έπαρση*. Τα μέλη της, αποκομμένα από την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινωνία, αποτελούσαν το μέτρο σύγκρισης της ευσέβειας και της ηθικής για τους Ιουδαίους.
*ΥΠΟΚΡΙΤΗΣ: το να προσποιείται κάποιος και να αποκρύπτει τον πραγματικό (κακό) του εαυτό.
* ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ: η ιδιότητα του αυτάρκους, η πληρότητα σχετικά με όλα τα αναγκαία, η έλλειψη ανάγκης για εξωτερική βοήθεια.
* ΕΠΑΡΣΗ: καύχηση, κομπασμός, κόρδωμα, ξιπασιά, υπερηφάνεια, υπεροψία, μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας.
Αντίθετα οι τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας. Ως φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες, κλοπές, εκβιασμούς, τοκογλυφίες και άλλες ανομίες και γι' αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο λαός.
Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας, οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις, ανέβηκαν στον Ναό να προσευχηθούν.
Ο πρώτος ο νομιζόμενος ευσεβής, στάθηκε με έπαρση (αλαζονεία, μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του) μπροστά στον Θεό και άρχισε να απαριθμεί τις αρετές του, οι οποίες ήταν όντως πραγματικές. Τις εξέθετε προκλητικότατα και απαιτούσε από τον Θεό να τον επιβραβεύσει γι' αυτό. Σύγκρινε μάλιστα τον εαυτό του με άλλους ανθρώπους και ιδιαίτερα με τον συμπροσευχόμενο τελώνη.
Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός τελώνης συναισθάνεται τη δεινή του κατάσταση και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά συσώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του.
Η παραβολή αυτή ανήκει στον κύκλο του Τριωδίου και έχει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: να μιλήσουμε στα παιδιά για τα λάθη που κάνουμε όλοι μας. Πρέπει να τους πούμε πως μόνον ο Θεός δεν έχει αμαρτίες και πώς σημασία έχει να μετανοούμε ειλικρινά και να γινόμαστε καλύτεροι. Η αμαρτία πρέπει να υπάρχει πάντα στο λεξιλόγιό μας.
Το ίδιο απαραίτητο είναι όμως να γνωρίζουν τα παιδιά, πώς η αμαρτία μάς χωρίζει από τον Θεό, όχι επειδή Εκείνος μας απομακρύνει, αλλά διότι εμείς, με τις αμαρτίες μας, υψώνουμε ένα τείχος και δεν μπορούμε να Τον πλησιάσουμε.
Τι λάθος κάνει ο Φαρισαίος; Στη θέση του Θεού έχει βάλει τον εαυτό Του. Και συγχρόνως, δεν έχει μείνει χώρος στην καρδιά του για να χωρέσει ούτε ο Θεός, ούτε ο συνάνθρωπός του.
Τι σωστό κάνει ο Τελώνης; Έχοντας κρατήσει μέσα του τον Θεό, μπορεί και αντιλαμβάνεται το πόσο απέχει από την αγιότητά Του. Και τον καλεί να τον σηκώσει και να τον τραβήξει κοντά Του.
Τι απλό και απόλυτα σαφές μπορούν όμως να κρατήσουν τα παιδιά; Το πόσο κακό πράγμα είναι η περηφάνια. Το πόσο μεγάλο λάθος είναι να ξεχνά ο άνθρωπος πώς, ό,τι καλό έχει, το οφείλει στον Θεό. Και συγχρόνως, πόσο σημαντικό και υπέροχο πράγμα είναι η μετάνοια και πώς ανοίγει τον δρόμο που οδηγεί στην αγκαλιά του Θεού.
- Ξέρετε παιδιά... πολλές φορές κρύβουμε και μείς έναν Φαρισαίο μέσα μας! Π.χ. λέμε:
- Νομίζω ότι είμαι το καλύτερο παιδί του κόσμου. Το πιο έξυπνο, το πιο χαριτωμένο.
- Ότι τα καταφέρνω καλύτερα απ’ όλους στα μαθήματα, στον αθλητισμό, στα παιχνίδια!…
- Ότι ... Ότι ... Ότι ... Ότι ...
- Με το να μην αναγνωρίζω τα λάθη μου. Να μη ζητάω συγγνώμη. Τα θέλω όλα δικά μου. Διαλέγω το καλύτερο.
Πώς όμως μπορούμε να βάλουμε στην καρδιά μας τον ταπεινό τελώνη και να γίνουμε κι εμείς ταπεινοί; Για σκεφτείτε...
- Όταν νιώθουμε πως ό,τι έχουμε δεν είναι δικά μας αλλά δώρα του Θεού!
- Όταν γνωρίζουμε τα λάθη μας και ζητάμε συγνώμη!
- Όταν δεν κατηγορούμε τους άλλους!
- Όταν χαιρόμαστε με την νίκη των άλλων και δεν στεναχωριόμαστε όταν μας κατηγορούν!
- Όταν βοηθάμε κάποιον όχι για να μας δουν οι άλλοι αλλά από αληθινή αγάπη!
- Και γενικά παιδιά ακολουθώντας στή ζωή μας τόν λόγο μέ τόν οποίο τελείωσε τήν παραβολή Χριστός μας! Έχοντας για τον εαυτό μας ταπεινή ιδέα, σαν τον Τελώνη!
