ΘΕΜΑ: 3.3 Υπάρχει συγκεκριμένο είδος μουσικής που πρέπει να ακούει ο χριστιανός;

ΠΡΟΣΕΥΧΗ:

Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.

Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.

Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.

ΘΕΜΑ: Υπάρχει συγκεκριμένο είδος μουσικής που πρέπει να ακούει ο χριστιανός;

Η μουσική είναι ένα Θείο δώρο προς τον άνθρωπο και μπορούμε να διαπιστώσουμε την αξία της αν αναλογιστούμε πως κύριο έργο των Αγγέλων είναι το να δοξολογούν τον Θεό μέσω των ύμνων. Και η Εκκλησία βεβαίως χρησιμοποιεί την μουσική μέσα από τα τροπάρια, τους ύμνους, μέσω δηλαδή της Βυζαντινής μουσικής, γνωρίζοντας καλά πως η μουσική «μιλάει» στην ψυχή του ανθρώπου, τον ηρεμεί, τον διαπαιδαγωγεί, τον διδάσκει, τον καταπραΰνει…

Κανένα είδος μουσικής δεν είναι καταραμένο και κανένα είδος ευλογημένο, εκ προοιμίου… Το ότι ακούω βυζαντινή μουσική δεν σημαίνει ότι θα πάω στον παράδεισο, ενώ αν ακούω ροκ θα πάω στην κόλαση… Η άρπα δεν είναι όργανο των Αγγέλων και η ηλεκτρική κιθάρα όργανο του Σατανά. Η Αγία Γραφή δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα είδη μουσικής ούτε προτρέπει τους χριστιανούς να ακούνε συγκεκριμένα τραγούδια. Ούτε ο ίδιος ο Χριστός ανέφερε κάτι τέτοιο.

Μέσα σε όλα αυτά υπάρχει, όμως, ένα μεγάλο αλλά… Ναι μεν δεν μπορούμε να καταδικάσουμε ένα ολόκληρο είδος μουσικής πριν καν το ακούσουμε, αλλά το ζήτημα βρίσκεται αλλού. Στο κριτήριο μας. Όχι δηλαδή στο να αναγνωρίσουμε σε ποιο είδος ανήκει ένα τραγούδι αλλά τι μπορεί να μας προσφέρει.

Άρα δεν παίζει ρόλο το είδος της μουσικής που ακούω αλλά τι μου προσφέρει αυτό. Ένα τραγούδι έχει αξία όταν μιλά στην ψυχή ενός ανθρώπου, όταν προσφέρει στον ακροατή του κάτι περισσότερο από μία μουσική μελωδία, όταν προσφέρει στον ακροατή του την ελευθερία της θεολογικής του σκέψης.

1. Με βάση τα παραπάνω γιατί είναι κακή επιλογή το να ακούσω την μουσική που μου αρέσει, την σύγχρονη μουσική που όλοι καταδικάζουν;

Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται η ανάδειξη μιας μουσικής τάσης, ενός ρεύματος που έχει απήχηση στην νεολαία, η τραπ μουσική. Και θα αναρωτηθεί κάποιος ότι εφόσον η μουσική δεν είναι κάτι κακό, γιατί δεν μπορώ να ακούσω ό,τι θέλω; Μάλιστα οι περισσότεροι νέοι αν ερωτηθούν θα πουν πως είναι η μουσική της εποχής τους, ακούγεται παντού και εφόσον δεν υιοθετούν αυτόν τον τρόπο ζωής, τότε που βρίσκεται το κακό σε όλο αυτό; Γιατί κατακρίνεται τόσο αυτό το είδος;

Πολλές φορές, όχι μόνο ένα νέο παιδί, αλλά και ένας ενήλικας, θα σου πουν πως δεν ακούνε πάντα μουσική για κάποιον απώτερο σκοπό ή για να διδαχτούν κάτι ή απαραίτητα για να καλλιεργήσουν το πνεύμα τους… Ακούνε μουσική γιατί έτσι… Δεν υπάρχει πάντοτε λόγος ή σκοπός. Υπάρχει μόνο μια ευχάριστη στιγμή, χωρίς πολλή ανάλυση, μια βαρεμάρα, μια «μελωδία» γνώριμη και συνηθισμένη με το πνεύμα της εποχής, «κάτι» για να περάσει η ώρα. Και ακριβώς σε αυτό το σημείο βρίσκεται το κλειδί, η απάντηση. Και η απάντηση είναι η συνήθεια, η εξοικείωση.

Η αλήθεια είναι πως τα εκάστοτε μουσικά είδη ή ρεύματα αντικατοπτρίζουν και την εποχή στην οποία κατά καιρούς ζούμε. Είναι χαρακτηριστικό πως σε εποχές ανήσυχες και ταραχώδεις ξεπηδούν μουσικά ρεύματα αντίστοιχα με την εποχή. Κάνουν «θόρυβο», στηλιτεύουν τα κακώς κείμενα, αντιτίθενται πολλές φορές σε αυτά και γενικά εκφράζουν την αντίθεση με τρόπο δημιουργικό.

Η τραπ μουσική (μέσα σε ένα ολόκληρο μουσικό είδος μπορούν να βρεθούν και σκουπίδια αλλά και διαμάντια) κάνει το ακριβώς αντίθετο από όλα όσα ήδη γνωρίζουμε. Ναι μεν αντικατοπτρίζει την μεγάλη κοινωνική πτώση και την παντελή έλλειψη των ηθικών αξιών, όμως, αντί να σε κάνει να αντιτίθεσαι σε αυτά, να σκέφτεσαι πώς μπορείς να αντισταθείς, σε σπρώχνει όλο και περισσότερο μέσα σε αυτή την πτώση, δημιουργώντας κάτι πρωτόγνωρο: το να συνηθίσεις στο άσχημο, να εξοικειωθείς με έναν τρόπο ζωής ολοκληρωτικά ανήθικο, να εφεύρεις κι εσύ ο ίδιος τρόπους για να κάνεις αυτή την ζωή που υπαγορεύουν οι περισσότεροι στίχοι της.

Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι τράπερ έχουν στήσει ένα προκάτ σκηνικό, φερμένο από το εξωτερικό, με τολμηρό λεξιλόγιο, για να εντυπωσιάζουν πιτσιρικάδες και να αποκτήσουν αποδοχή και οπαδούς! Τις περισσότερες φορές ούτε οι αλυσίδες τους είναι χρυσές, ούτε τα ρολόγια τους έχουν διαμάντια. Τα ακριβά αυτοκίνητα που επιδεικνύουν στα video clips είναι συνήθως ενοικιαζόμενα ή δανειζόμενα για το γύρισμα. Όμως ο μιμητισμός καλά κρατεί και…

Υπάρχει μια παγίδα (trap)

Ο κίνδυνος υπάρχει αναμφίβολα και για κάποιον πιτσιρικά που, αναζητώντας ταυτότητα, θα πάρει κατά γράμμα τους στίχους και να καταλήξει πραγματικά σε αυτό το lifestyle και θα θελήσει να μιμηθεί αυτά που ακούει ή βλέπει μέσα στα τραγούδια αυτά. Άλλωστε, trap σημαίνει παγίδα.

Αν κάτσουμε να αναλύσουμε τους στίχους των περισσοτέρων τραγουδιών αυτού του είδους θα καταλήξουμε στα εξής συμπεράσματα:

1) Προωθούν τον εύκολο και ταυτόχρονα παράνομο πλουτισμό μέσω κατάπτυστων μεθόδων και πρακτικών,

2) Εξευτελίζουν κυριολεκτικά το γυναικείο φύλο υπονοώντας ή και λέγοντάς ανοιχτά πως η γυναίκα είναι σκεύος ηδονής για τον άνδρα

3) «Διδάσκουν» πως η γυναίκα δεν έχει κανέναν άλλον σκοπό παρά μόνο τα πανάκριβα κοσμήματα, τις επώνυμες τσάντες, την εξαπάτηση του άνδρα προκειμένου να έχει μια πλούσια και άνετη ζωή,

4) Προωθούν σε απροκάλυπτο βαθμό την χρήση των ναρκωτικών και την οπλοφορία και οπλοχρησία,

5) Υποβαθμίζουν τα συναισθήματα του ανθρώπου και περιθωριοποιούν τις έννοιες της οικογένειας, της θρησκείας και της ομόνοιας,

6) Διδάσκουν πως για να λύσεις τις όποιες διαφορές σου δεν αρκεί ο διάλογος αλλά οι μπράβοι και το ξύλο -η βία είναι σε πρώτο πλάνο πάντοτε-

7) Διδάσκουν πως η εκπόρνευση, η μοιχεία, η λαγνεία, η βία είναι απολύτως αποδεκτά και καθημερινά πράγματα χωρίς συνέπειες,

8) Προάγουν την παντοδυναμία του ανθρώπου εξοβελίζοντας τελείως την έννοια της πνευματικότητας του κ.ο.κ.

9) Και φυσικά το χειρότερο από όλα είναι το ότι για τους δημιουργούς αυτών των τραγουδιών, οι στίχοι είναι και ο τρόπος ζωής τους. Είναι το στίγμα και η παρακαταθήκη που αφήνουν στην νεολαία. Όλα αυτά μπορεί κάποιος να τα αρνηθεί; Η μουσική δεν είναι μόνο διασκέδαση και τρόπος για να περάσει η ώρα. Είναι τρόπος έκφρασης, είναι εσωτερικό άγγιγμα, είναι εξωτερίκευση των συναισθημάτων μας, είναι στοχασμός, είναι ένας πανέξυπνος τρόπος για να διδαχθούμε κάτι ή να εξοικειωθούμε με ιδέες και ιδανικά. Έτσι όσο περισσότερο ακούμε για όπλα, ναρκωτικά, πορνεία, εξαπάτηση, βία κ.τ.λ. τόσο περισσότερο θα συνηθίζουμε σε αυτά, τόσο περισσότερο δεν θα μας κάνουν εντύπωση, τόσο περισσότερο θα εξοικειωνόμαστε.

Γιατί όχι λοιπόν μετά από όλα αυτά να μην δοκιμάσουμε και εμείς κάτι από όλες αυτές τις τόσο «δελεαστικές» προτάσεις; Γιατί να μην ενταχθούμε κ εμείς σε μια συμμορία ανηλίκων, γιατί να μην νιώσουμε παντοδύναμοι, γιατί να μην δοκιμάσουμε ναρκωτικά, γιατί να μην εξευτελίσουμε μια συμμαθήτριά μας; Τι πρέπει να προσέχουμε; Κυρίως, όμως, πρέπει να προσέχουμε να μην γίνεται η μουσική ένας τρόπος ζωής και ύπαρξης: Οι απόψεις του καλλιτέχνη, η φιλοσοφία ζωής των «φαν» του, οι ιδεολογικοί χώροι που εκείνοι κινούνται, οι καταστάσεις που δημιουργούνται στις συναυλίες, είναι συχνά αυτό που ονομάζει αλλού εύστοχα ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς ως «κουλτούρα της πτώσεως».

Όταν δε η τάση μίας μουσικής σχολής είναι ξεκάθαρα εναντίον των πιστεύω μας μέσω π.χ. επίκλησης στον Σατανά ή μίας εξύμνησης της ακραίας βίας, ή προσβολή του γυναικείου φύλου, πρόστυχες φράσεις κ.λπ. τότε οφείλουμε αληθινά να προβληματιστούμε για την πραγματική επίδρασή της επάνω μας, αλλά και γιατί θέλουμε να βρισκόμαστε σε τέτοια μουσικά μονοπάτια.

Θυμίζουμε ότι δύο σύγχρονες Άγιες μορφές της Ορθοδοξίας απαντούν με έναν τρόπο που εκ πρώτης όψεως δεν περιέχει «πρέπει» και «δεν πρέπει»: Ο Γέρων Σωφρόνιος του Έσσεξ λέει πως «Η τέχνη αποτελεί το ανώτερο (μεν), υποκατάστατο (δε) του Θεού» ο δε Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς απαντώντας σε έναν νεαρό που τον ρωτούσε για τα λαϊκά τραγούδια του Σέρβικου Λαού, τα χαρακτηρίζει «χρυσόσκονη» του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Άγιος Παϊσιος είχε πει: “Η βυζαντινή μουσική σε ανεβάζει στα ουράνια, η κλασική μουσική σε κρατάει στην γη και η κοσμική μουσική σε κατεβάζει κάτω από την γη”. Και οι τρεις υπονοούν κάτι βαθύτερο: Σημασία τελικά έχει πού έχει ο χριστιανός το μυαλό του και πού δίνει την καρδιά του.

Μπορούμε να αφουγκραζόμαστε μελωδίες και στίχους που μας συγκινούν, μπορεί να μας εκφράσει σε κάποια ιδιαίτερη στιγμή της ζωής ο λόγος ενός συγκροτήματος, όμως δεν μπορούμε να ταυτιζόμαστε και με την «κουλτούρα» που συνοδεύει οποιοδήποτε είδος μουσικής. Δεν μπορούμε να δοθούμε οριστικά εκεί.

Αυτό το τελευταίο το έχει αναλάβει ο Λόγος κάποιου Άλλου που για εμάς είναι ο τρόπος ζωής του Χριστού. Αυτόν πιστεύουμε και ακολουθούμε!!!

ΠΡΟΣΕΥΧΗ:

Μετά από κάθε συνάντηση

Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.

Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.