ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.
Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.
Η διδασκαλία τους είναι επίκαιρη. Γι’ αυτό χρειάζεται να μάθουμε γι’ αυτούς και να έχουμε επίγνωση των διδαγμάτων τους, ώστε να προβληματιστούμε στην ζωή μας και να παλέψουμε να παραμείνουμε Έλληνες και Ορθόδοξοι! Έτσι στον διάλογο με τους καιρούς μας θα γνωρίζουμε πού πατάμε και πού βρισκόμαστε!
Εμείς θα τιμήσουμε την γιορτή των Τριών Ιεραρχών εκκλησιαζόμενοι με το σχολείο μας εάν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Αυτό είναι το πρώτιστο, το πρώτο δηλαδή.
Πώς αλλιώς μπορούμε να τιμήσουμε αυτούς του φωστήρες; Φυσικά με το να μελετήσουμε τους λόγους τους αλλά και να τους κάνουμε πράξη. Ας δούμε λοιπόν μερικά από τα κείμενα που έγραψαν.
[Στη σημερινή παρουσίαση δεν θα μιλήσουμε για την ζωή των των αυτών μεγιστάνων της σοφίας, της Αγάπης και Αγιότητας αλλά θα παρουσιάσουμε μερικά από τα αποφθέγματά τους και θα τα σχολιάσουμε μαζί με τα παιδιά μας.]
Λόγια των τριών Ιεραρχών
Ο Μέγας Βασίλειος:«να προσέχουν τα παιδιά με ποιους συναναστρέφονται, να προσέχουν ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος αέρας, όταν τον εισπνεύσουμε, αφήνει μέσα μας χωρίς να τα βλέπουμε μικρόβια της αρρώστιας, έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στη ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του.» «Και όταν διαβάζουν τα παιδιά, αλλά και όλοι μας πρέπει να κάνουμε όπως οι μέλισσες που με πολλή σοφία τρυγούν από κάθε άνθος, μόνο ότι είναι χρήσιμο».
Οι γονείς οφείλουν να φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Λέει ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «οι γονείς που δε φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους θεωρούνται φονιάδες, γιατί η μόρφωση είναι που θα καλλιεργήσει την ψυχή του παιδιού.»
Οι γονείς οφείλουν ακόμα να συμβουλεύουν τα παιδιά τους, γιατί κατά το Μέγα Βασίλειο: «Άνθρωπος που δεν συμβουλεύεται άλλον μοιάζει με ακυβέρνητο πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των ανέμων»
Σε καμιά περίπτωση όμως δεν πρέπει να τα επιπλήττουν συνεχώς γιατί, όπως τονίζει: «Όποιος επιπλήττει τους νέους χωρίς συγχρόνως να τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών ελέγχων και γι΄ αυτό και με βιαιότητα αντιδρούν. Για να προλάβουμε λοιπόν τους πόνους που προκαλούν οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια καλοσύνης».
Λέει για το ίδιο θέμα: «Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή.»
Θέλοντας να χτυπήσουν διάφορα ελαττώματα των ανθρώπων και να τους βοηθήσουν να διορθωθούν λένε:
Λέει για το ίδιο θέμα: «Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή.»
Θέλοντας να χτυπήσουν διάφορα ελαττώματα των ανθρώπων και να τους βοηθήσουν να διορθωθούν λένε:
Για την πλεονεξία ο Μ. Βασίλειος: « Ο άρτος (το ψωμί) που κατακρατείς ανήκει στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσύ φυλάγεις στις αποθήκες σου ανήκουν σ΄αυτούς που δεν έχουν. Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σου ανήκουν στους ξυπόλυτους.»
«Το χρυσάφι δε βρέθηκε για να δενόμαστε μ΄ αυτό, αλλά για να λύνουμε τους δεμένους.»
Λένε ακόμα οι τρεις σοφοί δάσκαλοι:
«Δεν είναι φτωχός εκείνος που δεν έχει τίποτε, φτωχός είναι όποιος επιθυμεί πολλά. Δεν είναι πλούσιος εκείνος που έχει πολλά, αλλά εκείνος ο οποίος τίποτε δεν έχει ανάγκη.»
Για την φιλία: Γρηγόριος Θεολόγος: «Τίποτα αντάξιο δεν υπάρχει του πιστού φίλου». Όμως: «Σε καμιά περίπτωση της ζωής σου να μην κάνεις φίλο τον άνθρωπο τον πονηρό» γιατί «Σε ψυχές διεφθαρμένες, τίποτε απ΄τα καλά δεν είναι αξιόπιστο».
Ιωάννης Χρυσόστομος: «Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να σηκώσει με τους φίλους του την πιο ανυπόφορη συμφορά παρά μονάχος του την πιο μεγάλη ευτυχία».
Γρηγόριος ο Θεολόγος: Περισσότερο εξέταζε τον εαυτό σου και όχι τους άλλους. Γιατί στο ένα θα είσαι κερδισμένος εσύ, στο άλλο οι άλλοι.
Για τις σχέσεις μας με τους άλλους:
«Δεν είναι φτωχός εκείνος που δεν έχει τίποτε, φτωχός είναι όποιος επιθυμεί πολλά. Δεν είναι πλούσιος εκείνος που έχει πολλά, αλλά εκείνος ο οποίος τίποτε δεν έχει ανάγκη.»
Για την φιλία: Γρηγόριος Θεολόγος: «Τίποτα αντάξιο δεν υπάρχει του πιστού φίλου». Όμως: «Σε καμιά περίπτωση της ζωής σου να μην κάνεις φίλο τον άνθρωπο τον πονηρό» γιατί «Σε ψυχές διεφθαρμένες, τίποτε απ΄τα καλά δεν είναι αξιόπιστο».
Ιωάννης Χρυσόστομος: «Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να σηκώσει με τους φίλους του την πιο ανυπόφορη συμφορά παρά μονάχος του την πιο μεγάλη ευτυχία».
Γρηγόριος ο Θεολόγος: Περισσότερο εξέταζε τον εαυτό σου και όχι τους άλλους. Γιατί στο ένα θα είσαι κερδισμένος εσύ, στο άλλο οι άλλοι.
Για τις σχέσεις μας με τους άλλους:
Μέγας Βασίλειος: Αυτός που θέλει να σηκώσει τον πεσμένο πρέπει να βρίσκεται ψηλότερα από αυτόν.
Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Θα πω για κάποιον ότι με αγαπάει όχι μόνον όταν με επαινεί, αλλά και όταν με ελέγχει για να με διορθώσει.
Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Θα πω για κάποιον ότι με αγαπάει όχι μόνον όταν με επαινεί, αλλά και όταν με ελέγχει για να με διορθώσει.
Για τους άρχοντες:
Μέγας Βασίλειος: Οι άρχοντες υπάρχουν όχι για καυχώνται για τη σπουδαία θέση στην οποία υπηρετούν, αλλά για να τιμούν οι ίδιοι την θέση αυτή.
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: Οι άρχοντες τρέφονται από το λαό, γιατί, παραμελώντας τα δικά τους ζητήματα, φροντίζουν για τα κοινά αγαθά και ξοδεύουν το χρόνο τους γι'αυτά
Μέγας Βασίλειος: Οι άρχοντες υπάρχουν όχι για καυχώνται για τη σπουδαία θέση στην οποία υπηρετούν, αλλά για να τιμούν οι ίδιοι την θέση αυτή.
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: Οι άρχοντες τρέφονται από το λαό, γιατί, παραμελώντας τα δικά τους ζητήματα, φροντίζουν για τα κοινά αγαθά και ξοδεύουν το χρόνο τους γι'αυτά
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Αναρωτιέμαι, αν είναι δυνατόν να σωθεί ποτέ κάποιος άρχοντας και εκπλήσσομαι βλέποντας μερικούς να σπεύδουν και να επιδιώκουν το μεγάλο βάρος της εξουσίας. Πρέπει να φοβόμαστε και να τρέμουμε να αναλάβουμε κάποια εξουσία. Και ούτε βέβαια να παραιτούμαστε, όταν κάποτε μας ανατεθεί, αλλά και ούτε να την επιδιώκουμε εάν δεν μας ανατεθεί.
Μέγας Βασίλειος: Όσοι επιδιώκουν την αρετή δεν αναλαμβάνουν με ευχαρίστηση δημόσια αξιώματα. Αντίθετα όσοι άνθρωποι αποβλέπουν σε χρήματα και δόξα, θεωρούν ως μέγιστο αγαθό την κατάκτηση κάποιας εξουσίας, με την οποία θα μπορούν να ευεργετούν τους φίλους τους, να αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους και να αποκτούν όσα επιθυμούν.
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: Τον λαό μπορούμε να τον συγχωρήσουμε ευκολότερα για τα λάθη του, διότι πολλές φορές έχει το ελαφρυντικό της ακρισίας. Πώς όμως να συγχωρήσουμε τον άρχοντα, που πρέπει να θεραπεύει και την άγνοια των άλλων;
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Όταν οι άρχοντες είναι ηθικά άρρωστοι, όταν το κεφάλι δεν είναι υγιές, πώς είναι δυνατόν να παραμένει εύρωστο το υπόλοιπο σώμα;
“Τρία πράγματα είναι απαραίτητα στον άνθρωπο: “παιδεία, εργασία και υγεία…” Όπως οι μέλισσες διαλέγουν το νέκταρ από τα λουλούδια, έτσι κι εσείς να διαλέγετε αυτά που διαβάζετε. Να κρατάτε τα καλά και τα ωφέλιμα”.
ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ:
“Από τις επτά μέρες της βδομάδας, τη μία αξιώνω να την αφιερώνετε στον Θεό”.
“Από τις επτά μέρες της βδομάδας, τη μία αξιώνω να την αφιερώνετε στον Θεό”.
“Ελεύθερος άνθρωπος είναι εκείνος που είναι απαλλαγμένος από τα πάθη… Δεν αγαπά το Θεό, όποιος αγαπά το χρυσάφι”. ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
“Η ειρήνη είναι το γλυκύτερο πράγμα στον κόσμο”. “Πώς το καταλαβαίνετε να έχετε εσείς περισσεύματα και ο άλλος να πεινά;” ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ.
Πρακτική εφαρμογή
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών είναι γιορτή των δασκάλων, των μαθητών και των γραμμάτων. Η προσφορά τους στην ανθρωπότητα είναι μοναδική και το παράδειγμά τους ορθώνεται φωτεινό για να μας δείχνει τον δρόμο. Ας δούμε κάποιες από τις αμέτρητες αρετές τους κι ας προσπαθήσουμε να τις μιμηθούμε:
• Αγάπη
Αγάπησαν τη μόρφωση και την ελληνική παιδεία αλλά πάνω απ’ όλα αγάπησαν τον Χριστό και τους συνανθρώπους τους. Άρα αυτό ΔΕΝ είναι το σωστό να κάνουμε κι εμείς; Εσύ αγαπάς τον Χριστό με όλο σου το μυαλό σου με όλη σου την καρδιά;
• Απλότητα
Ζούσαν απλή ζωή χωρίς πολυτέλειες, έκρυβαν την αγιότητά τους και δεν αποζητούσαν δόξα, τιμές και αξιώματα. Κι εμείς δεν θέλουμε το καλύτερο παιχνίδι, το καλύτερο στυλό κ.λπ. Αρκούμαστε σε αυτά που μας παράχουν οι γονείς μας!
• Ελεημοσύνη
Αφιέρωσαν όλη τη ζωή τους στη φροντίδα των φτωχών και των δυστυχισμένων, δεν κρατούσαν τίποτα για τον εαυτό τους αλλά βοηθούσαν όσους είχαν ανάγκη. Εσύ, καλό μου παιδί, σκέπτεσαι και βοηθάς τους φτωχότερους από εσένα; Βοηθάς όσους έχουν ανάγκη;
• Θάρρος
Δεν δείλιασαν μπροστά στον κίνδυνο που τους απειλούσε, τα έβαλαν με αυτοκράτορες και αιρετικούς και εξορίστηκαν υπερασπιζόμενοι την Πίστη. Εσύ μήπως ντρέπεσαι να κάνεις τον σταυρό σου την ώρα της προσευχής ή όταν περνάς μπροστά από Εκκλησία, μήπως και σε κοροϊδέψουν οι φίλοι σου;
• Πίστη
Υπερασπίστηκαν τις αλήθειες της Εκκλησίας, θεολόγησαν με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και κράτησαν όρθια την Πίστη σε πολύ δύσκολες εποχές. Ολοι εμείς διαβάζουμε τα σχετικά με την πίστη μας, τους βίους των αγίων μας για να δούμε με πιο τρόπο έζησαν;
• Προσευχή
Προσεύχονταν ασταμάτητα, μέρα και νύχτα, και ασκήθηκαν υπεράνθρωπα στον αγώνα της νηστείας και της αρετής. Συνεχώς δοξολογούσαν και υμνούσαν τον Θεό. Εσείς παιδιά κάνετε καθημερινά πρωί και βράδυ προσευχή; Νηστεύετε, εφόσον οι γονείς σας το επιτρέπουν, τις ημέρες νηστείας; Τετάρτη και Παρασκευή καθώς και τις υπόλοιπες νηστείες;
• Φιλομάθεια
Έγιναν κάτοχοι της ανθρώπινης σοφίας της εποχής τους, σπούδασαν όλες τις επιστήμες και διάλεξαν από αυτές εκείνα που ωφελούν την ψυχή, όπως η μέλισσα μαζεύει το νέκταρ από τα λουλούδια. Ήταν μεγάλοι δάσκαλοι και σπουδαίοι ρήτορες. Εσείς, παιδιά, διαβάζετε τα μαθήματά σας, έτσι ώστε να είστε καλοί μαθητές, διότι χωρίς σπουδή και γράμματα έστω τα αναγκαία, δυσκολεύεται ο άνθρωπος στη ζωή του!
Επίσης διαβάζετε την Αγία Γραφή; Μήπως κανείς δεν έχει Αγία Γραφή και θέλει να του φέρω μία;;;;
Αυτές ήταν κάποιες από τις αρετές που κατείχαν με τη χάρη του Θεού οι Τρεις Ιεράρχες. Θεμελίωσαν τη Πίστη στα πρώτα βήματα της Εκκλησίας και άφησαν πίσω τους πλούσιο συγγραφικό θεολογικό έργο -και φυσικά την ακολουθία της Θείας Λειτουργίας.
Ας προσευχόμαστε λοιπόν, μαθητές και κατηχητές, στους προστάτες μας Αγίους Τρεις Ιεράρχες να μας δίνουν φώτιση και να μας δείχνουν τον δρόμο της αληθινής σοφίας, τον Χριστό (Εγώ ειμί η οδός…).
ΠΑΙΧΝΙΔΙ: Η νύχτα πέφτει στο Παλέρμο
ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Μετά από κάθε συνάντηση
Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.
Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
