ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.
Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.
ΘΕΜΑ: Το μυστήριο της Βάπτισης & του Χρίσματος
Εισαγωγικά
Με την ονοματοδοσία, η οποία όπως μάθαμε γίνεται την όγδοη ημέρα από τη γέννησή του, το νεογέννητο αποκτά όνομα. Δεν είναι ακόμα όμως μέλος της Εκκλησίας. Χριστιανός και κληρονόμος της Βασιλείας των Ουρανών θα γίνει αφού βαπτιστεί και χρισθεί από τον ιερέα. Με τα Ιερά αυτά Μυστήρια (Βάπτιση και Χρίσμα) ο νεοφώτιστος μπορεί πλέον να συμμετέχει και στο Μυστήριο των Μυστηρίων, τη Θεία Ευχαριστία.
Επειδή η συμμετοχή μας στη Θεία Ευχαριστία είναι πολύ σημαντική για τη σωτηρία μας, καθιερώθηκε από την Εκκλησία ο νηπιοβαπτισμός (δηλαδή η βάπτιση σε πολύ μικρή ηλικία). Παλιότερα οι άνθρωποι βαπτίζονταν σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά κάτι τέτοιο συμβαίνει ακόμα και σήμερα με ανθρώπους που κατάγονται από άλλη χώρα ή στις Ορθόδοξες ιεραποστολές στο εξωτερικό. Γενικότερα οι Ορθόδοξοι χρισταινοί συνηθίζουμε να βαπτίζουμε τα παιδιά μας σε νηπιακή ηλικία.
Ο ίδιος ο Κύριος, πριν ξεκινήσει το έργο Του, ζήτησε να βαπτιστεί από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, για να μας δείξει τη σπουδαιότητα του Μυστηρίου. Σε μια βραδινή συνάντηση με τον Νικόδημο, τον κρυφό μαθητή, ο Ιησούς διαβεβαιώνει πως «αν δε γεννηθεί κανείς από νερό και Πνεύμα, δεν μπορεί να μπει στη Βασιλεία του Θεού» (Ιωάν. 3:5).
Μετά την Ανάσταση ο Κύριος έστειλε τους μαθητές να βαπτίζουν: «κάνετε όλα τα έθνη μαθητές μου βαπτίζοντας αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28:19). Πρόκειται λοιπόν για Μυστήριο που έχει συστήσει ο ίδιος ο Κύριος.
Το Ιερό Μυστήριο του Βαπτίσματος
Τόπος στον οποίο τελείται το Βάπτισμα καθώς και όλα τα μυστήρια είναι ο ιερός ναός. Εν ανάγκη γίνεται και σε άλλο μέρος, σε τόπο όμως όσο γίνεται καθαρό.
Υλικά για το Βάπτισμα
Το υλικό για το Βάπτισμα είναι κυρίως το νερό. Επειδή όταν πλενόμαστε με το νερό, και λουζόμαστε, καθαριζόμαστε από τους λεκέδες του σώματος, ανάλογα ευδόκησε ο Σωτήρας μας και πάνσοφος Κύριος να γίνεται με το νερό και το καθάρισμα της λερωμένης ψυχής δηλαδή το καθάρισμα από τα αμαρτήματα.
Όχι όμως το απλό νερό, όπως είναι φυσικό, αλλά αφού αγιαστεί με χάρη και θεία δύναμη, με την επιφοίτηση του αγίου Πνεύματος. Είναι λοιπόν το υλικό του Βαπτίσματος το αγιασμένο νερό, χύνεται όμως σταυρωτά μέσα σε αυτό και το λάδι το οποίο σημαίνει το θείο έλεος, και το οποίο δίνεται στον βαπτιζόμενο.
Σκεύος
Δοχείο απαραίτητο για το βάπτισμα είναι η κολυμβήθρα, η οποία πρέπει να είναι αρκετά μεγάλη, για να χωρά πολύ νερό ώστε να σκεπάζεται εύκολα αυτός που πρόκειται να βαπτιστεί.
Ποιοι εκτελούν το άγιο Βάπτισμα
Το Βάπτισμα τελείται από ορθόδοξο ιερέα (εννοείται και από αρχιερέα), όχι από μοναχό ή διάκονο ή λαϊκό, επειδή μόνο ο ιερέας μπορεί να τελεί τα μυστήρια.
Επίσης αναγκαίος συντελεστής είναι και ένας ανάδοχος χριστιανός ορθόδοξος, ο οποίος υπόσχεται ότι αυτός, αφού ενηλικιωθεί το παιδί, θα το διδάξει την πίστη και αυτός θα φροντίσει για την σωτηρία του.
Τελετή του αγίου Βαπτίσματος α. Κατήχηση ή αφορκισμοί
Αρχικά τελείται η ακολουθία της κατήχησης ή των αφορκισμών και μετά τις ευχές του ιερέα ο βαπτιζόμενος στρεφόμενος προς την Δύση αρνείται τον Σατανά και την λατρεία του, φυσά και φτύνει τον Σατανά.
Έπειτα στρέφεται προς την Ανατολή και συντάσσεται με τον Χριστό ομολογεί το σύμβολο της Πίστεως έχοντας κάτω τα χέρια και προσκυνά τον Χριστό.
β. Η βάπτιση
Όταν τελειώσει η ακολουθία της κατήχησης μπαίνει στον κυρίως Ναό ο ιερέας. Ο δε ανάδοχος παίρνει τον βαπτιζόμενο και τον φέρνει ως το μέσον του ναού όπου εκεί είναι ετοιμασμένη η κολυμβήθρα και ρίχνεται σε αυτήν αρκετό νερό χλιαρό ή ζεστό για μην κρυώσει το νήπιο῎
Το νερό το οποίο είναι σύμβολο κάθαρσης, συγχώρησης και
ζωής, αγιάζεται εις το όνομα της Αγίας Τριάδος. Έπειτα βγάζουν τα ρουχαλάκια του μωρού, δείχνοντας έτσι πως εγκαταλείπει τον παλιό του εαυτό για να «ντυθεί» τον Χριστό.
Στη συνέχεια ο ιερέας αλείφει με λίγο λάδι το παιδί στο στήθος, στα αυτιά, στα ποδαράκια και στα χεράκια λέγοντας τις ανάλογες ευχές. Ο ανάδοχος αλείφει παντού το παιδί με λάδι κι έπειτα ο ιερέας βυθίζει το παιδί τρεις φορές μέσα στο νερό λέγοντας: «Βαπτίζεται ο δούλος/η δούλη του Θεού (το όνομα) εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος!».
[Εδώ παρεμβάλεται το Μυστήριο του Χρίσματος (βλ. παρακάτω)]
Και αμέσως χρίεται από τον ιερέα με το άγιο Μύρο ενώ λέγει «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος αγίου. Αμήν.»
Μετά δε την χρίση τον κουρεύει στο κεφάλι σταυρωτά. Τις δε τρίχες τις ρίχνει στο νερό της κολυμβήθρας ή σε άλλο ιερό τόπο.
Αφού σκουπίσουν το παιδί, του φοράνε λευκά ρούχα όχι χρώματος γαλάζιου ή ροζ διότι το λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα και καθαρότητα του νεοβαπτισμένου και ο ιερέας περνά στο λαιμό του παιδιού το χρυσό σταυρουδάκι.
Με αναμμένη τη λευκή λαμπάδα, ο νεοφώτιστος στην αγκαλιά του νονού ή της νονάς γυρίζει μαζί με τον ιερέα γύρω από την κολυμβήθρα ενώ όλοι οι παρευρισκόμενοι στον Ιερό Ναό παίρνουν από ένα «μαρτυρικό», σταυρουδάκι το οποίο μαρτυρεί ότι ένας νέος Χριστιανός έγινε μέλος της Εκκλησίας! Είναι οι μάρτυρες ότι το μωρό έγινε πλέον μέλος της Εκκλησίας!
Οι μπομπονιέρες με τα κουφέτα μοιράζονται σαν κέρασμα στους πιστούς που τόση ώρα συμμετείχαν με την προσευχή τους στο Ιερό Μυστήριο.
Με την βάπτισή του κάθε νεοφώτιστος αποκτά την υιοθεσία του Θεού, είναι παιδί του Θεού και όχι απλώς πλάσμα του Θεού, κατά συνέπεια συγκληρονόμος της ουράνιας βασιλείας Του.
Το Ιερό Μυστήριο του Χρίσματος
Αφού ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός βαπτίστηκε στον Ιορδάνη, τότε αμέσως κατέβηκε το Πνεύμα το άγιο με τη μορφή περιστεριού και κάθισε επάνω από το κεφάλι Του. Αυτό το Πνεύμα κατέβηκε και στους Αποστόλους με τη μορφή πύρινων γλωσσών, την ημέρα της Πεντηκοστής.
Αυτό το Πνεύμα το άγιο, δηλαδή τα χαρίσματα του αγίου Πνεύματος μεταδίδονταν στην αρχή του Χριστιανισμού στους βαπτισμένους με την επίθεση (ακούμπισμα) των χεριών των Αποστόλων πάνω στα κεφάλια τους.
Αργότερα οι άγιοι Απόστολοι αντί να βάζουν τα χέρια τους, διέταξαν να χρίεται ο βαπτισμένος με το Άγιο Μύρο, και μέσω του Χρίσματος να λαμβάνει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
Ο ιερέας χρίει (αλείφει) το μωρό με το Άγιο Μύρο. Πρόκειται για λάδι αρωματισμένο με σαράντα αρωματώδεις ουσίες (τριαντάφυλλο, γιασεμί, βασιλικό...) και συμβολίζει τα πολλά και διαφορετικά χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
Το Άγιο Μύρο ετοιμάζεται κάθε 10 χρόνια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη την Μεγάλη Πέμπτη σε ειδική τελετή (Τελετή καθαγιάσεως του Αγίου Μύρου) και μοιράζεται σε όλη την Ορθοδοξία.
Ο ιερέας κάνει το σημείο του σταυρού με το Άγιο Μύρο στο μέτωπο, στα αυτιά, στην πλάτη, στα μάτια, στο στόμα, στο στήθος, στα χέρια και στα πόδια του νεοφώτιστου λέγοντας κάθε φορά: «Σφραγίδα δωρεάς Πνεύματος Αγίου». Ο νέος Χριστιανός είναι πια ντυμένος με τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος!
Λαμβάνει όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος εκτός από την Ιερωσύνη. Δηλαδή χάρισμα προφητικό και διορατικό, χάρισμα να λαλεί τις γλώσσες των εθνών, χάρισμα να κάνει θαύματα και τα λοιπά, όσα έλαβαν και οι Απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής και οι υπόλοιποι τότε Χριστιανοί που τους έβαζαν οι Απόστολοι τα χέρια επάνω στα κεφάλια τους.
Δεν μπορούν να ενεργήσουν όμως όλα αυτά τα χαρίσματα του Πνεύματος σήμερα, γιατί τα νήπια μεγαλώνοντας λερώνουν την ζωή τους με το μόλυσμα της αμαρτίας. Αν φροντίσουν και για την καθαρότητα της ζωής τους, τότε μπορούν όλοι να ενεργούν με τα χαρίσματα αυτά, και μάρτυρες των λεγομένων είναι τα αναρίθμητα πλήθη των αγίων Ιεραρχών, Μαρτύρων και Οσίων που τα λείψανά τους μετά τον θάνατο κάνουν θαύματα και ευωδιάζουν όπως το άγιο Μύρο.
Ποιος ο ρόλος του ανάδοχου (νονού)
Για να γίνει η βάπτιση είναι απαραίτητος ο ανάδοχος, πιο γνωστός ως νονός ή νονά. Ονομάζεται έτσι διότι ανα-δέχεται δηλ. δέχεται, εγγυάται για την πίστη του βαπτιζομένου και αναλαμβάνει μετά το βάπτισμα να τον στερεώνει στην χριστιανική πίστη. Οφείλει να διδάξει, να κατηχήσει τον/την βαπτισιμιά στην πίστη του Χριστού. Φυσικά, είναι Ορθόδοξος χριστιανός και ο ίδιος καθώς και δεν πρέπει να έχει τελέσει πολιτικό γάμο.
Επίσης απαγγέλει το Σύμβολο της Πίστεως (Πιστεύω...) αν ο βαπτιζόμενος δεν μπορεί (συνήθως λόγω ηλικίας). Είναι πνευματικός γονέας και έχει την ευθύνη για την πνευματική προκοπή του βαφτισιμιού του -το να γίνεις νονός είναι μια πολύ υπεύθυνη και σοβαρή απόφαση.
Πρακτική εφαρμογή
Σίγουρα έχουμε βρεθεί σε μια βάπτιση. Είναι μια χαρούμενη τελετή μετάβασης από το σκοτάδι στο φως: ο άνθρωπος αναγεννιέται και η ψυχή του καθαρίζει από το προπατορικό αμάρτημα!
Επειδή όμως πρόκειται για Ιερό Μυστήριο -και μάλιστα απαραίτητο για τη σωτηρία μας- πρέπει να καταλάβουμε ότι πρόκειται για μια πολύ ιερή πράξη. Ο ιερέας επικαλείται το Άγιο Πνεύμα, το οποίο κατεβαίνει και κάνει το Μυστήριο. Δεν μπορούμε να εξηγήσουμε με τη λογική μας τι συμβαίνει (γι’ αυτό ονομάζεται Μυστήριο) αλλά βιώνουμε τα αποτελέσματά του.
Η συμπεριφορά μας λοιπόν πρέπει να είναι ανάλογη: με σοβαρότητα και ευλάβεια, προσευχόμαστε κι εμείς ο νεοφώτιστος να γίνει ένα άξιο μέλος της Εκκλησίας και μεγαλώνοντας να ενεργοποιήσει όλα τα χαρίσματα που του δώρισε το Άγιο Πνεύμα προς δόξαν Θεού. ΔΕΝ γελάμε, δεν παίζουμε, δεν μιλάμε, δεν ενοχλούμε τους συγγενείς και φίλου μας που είναι παρόντες στο Μυστήριο, αλλά ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΣΤΕ και προσέχουμε όλα όσα γίνονται στο Ιερό Μυστήριο.
Επίσης, καλό είναι να τιμούμε και να αγαπάμε τους αναδόχους μας και, αν αποφασίσουμε να γίνουμε κι εμείς ανάδοχοι, να γίνουμε άξιοι πνευματικοί γονείς (αυτό άλλωστε ευχόμαστε στους αναδόχους: Άξιος! Άξια!).
Πάμε να δούμε ποιοι άγιοι γιορτάζουν αυτή την εβδομάδα...
8 Νοεμβρίου - Σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών Ασωμάτων και Ουράνιων Αγγελικών Ταγμάτων
Οι Άγιοι Άγγελοι είναι αόρατα αγαθά πνεύματα κοντά στον Θεό που εκτελούν τις εντολές Του. Επίσης, κάθε βαπτισμένος Χριστιανός έχει τον προσωπικό του φύλακα Άγγελο. Επικεφαλής των αγγελικών δυνάμεων είναι οι αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.
9 Νοεμβρίου - Αγίου Νεκταρίου Επισκόπου Πενταπόλεως του θαυματουργού
Γεννήθηκε το 1846 στη Σηλυβρία της Θράκης. Πήγε στη Χίο σαν δημοδιδάσκαλος κι εκεί εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε διάκονος, ονομασθείς Νεκτάριος.
Σπούδασε Θεολογία και έπειτα χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Πενταπόλεως στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Η δράση του ως Μητροπολίτου ήταν καταπληκτική και η ζωή του αγία αλλά έπεσε θύμα συκοφαντιών. Επέστρεψε στην Ελλάδα και έγινε διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής. Κατόπιν ίδρυσε γυναικεία Μονή στην Αίγινα, όπου έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Πέθανε το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου 1920 μ.Χ. Τόση δε ήταν η αγιότητά του, ώστε επιτέλεσε πολλά θαύματα, πριν αλλά και μετά τον θάνατο του. Έγραψε αρκετά συγγράμματα η δε ταπεινοφροσύνη του και η φιλανθρωπία του υπήρξαν παροιμιώδεις.
11 Νοεμβρίου - Άγιος Μηνάς ο Μεγαλομάρτυρας
Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο στα μέσα περίπου του 3ου αιώνα μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες. Έφηβος ακόμη ο Μηνάς έγινε χριστιανός. Μεγαλώνοντας, επέλεξε να σταδιοδρομήσει στον Ρωμαϊκό στρατό, όπου διακρίθηκε και για την φρόνηση και την ανδρεία του. Όταν οι αυτοκράτορες της Ρώμης, Διοκλητιανός και Μαξιμιανός, διέταξαν διωγμό εναντίον των Χριστιανών (303 έως 311 μ.Χ.), ο Άγιος αναχώρησε σε ένα βουνό όπου ασκήτευε.
Σε ηλικία 50 περίπου ετών, μετά από θεία αποκάλυψη κατέβηκε στην πόλη, σε μέρα ειδωλολατρικού πανηγυριού και με θάρρος ομολόγησε τον Χριστό ως τον ένα και αληθινό Θεό. Συνελήφθη και μετά από πολλά και απάνθρωπα μαρτύρια αποκεφαλίστηκε στις 11η Νοεμβρίου στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. (πιθανότατα το 304 μ.Χ.) και η ψυχή του πέταξε χαρούμενη προς τον Σωτήρα Χριστό.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΒΙΝΤΕΟ...)
Κουτσό
Υλικά: κιμωλία, αμάδες (επίπεδες πέτρες, κομμάτια από κεραμίδι, καπάκι αναψυκτικού)
Χαράζουμε με κιμωλία σε στέρεο έδαφος μερικά συνεχόμενα αριθμημένα τετράγωνα (όσα αποφασίσουμε, με όποιο τρόπο θέλουμε). Ο κάθε παίκτης, όταν έρθει η σειρά του, ρίχνει την αμάδα στο πρώτο τετράγωνο. Μετά πηδάει στο τετράγωνο αυτό στηριζόμενος μόνο στο ένα πόδι.
Προσπαθεί να κλωτσήσει την αμάδα έτσι ώστε να περάσει στο επόμενο τετράγωνο. Αν η αμάδα ακουμπήσει σε γραμμή ή βγει από το τετράγωνο που βρίσκεται χωρίς να πάει στο επόμενο ο παίκτης χάνει τη σειρά του. Το παιχνίδι τελειώνει όταν κάποιος φτάσει στο τελευταίο τετράγωνο και βγάλει την αμάδα έξω και αφού παίξουν όλοι οι παίκτες που έχουν σειρά. Αν το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει, ο παίκτης που έχει χάσει πριν τη σειρά του πρέπει να πετάξει την αμάδα στο τετράγωνο που βρίσκονταν πριν χάσει. Κάνοντας κουτσό θα πρέπει να περάσει ένα ένα τα τετράγωνα μέχρι να φτάσει στο συγκεκριμένο τετράγωνο από όπου θα συνεχίσει.
ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Μετά από την κάθε συνάντηση
Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.
Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
