ΘΕΜΑ 3.2. Η Θεία Λειτουργία Α´ (Δημ. Δ´, Ε´, ΣΤ´)

 ΠΡΟΣΕΥΧΗ:

Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν. 

Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.

Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.

ΘΕΜΑ 3.2.: Η Θεία Λειτουργία 
(Δημ. Δ´,Ε´,ΣΤ´)

Η Θεία Λειτουργία είναι το κορυφαίο λατρευτικό γεγονός των Χριστιανών καθώς σε αυτή τελείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Μέσω αυτής ερχόμαστε σε κοινωνία, σε ένωση με τον Χριστό -Τον  και με τους συνανθρώπους μας. Αλλιώς "«βάζουμε μέσα μας τον Χριστό» με την Θεία Κοινωνία.

Με τη Θεία Λειτουργία, ο Χριστός μάς καλεί σε ένα Μεγάλο Δείπνο, μέσα από το οποίο θα οδηγηθούμε στη Βασιλεία Του. Είναι το μεγαλύτερο δώρο που παίρνει ο άνθρωπος από τώρα και θα παίρνει πάντα, φτάνει να το θέλει! Είναι μάλιστα το μοναδικό μυστήριο που θα τελείται στη Βασιλεία των Ουρανών μετά τη Δευτέρα Παρουσία!

Για να γίνει η Λειτουργία οι πιστοί μαζεύονται οι πιστοί χριστιανοί σ’ έναν τόπο, συνήθως στον Ιερό Ναό. Στην συγκέντρωση αυτή μαζεύεται όλη η Εκκλησία (δηλαδή το σύνολο των πιστών). 

Εκεί ομολογούμε  δημόσια την ορθόδοξη πίστη μας με το Σύμβολο της Πίστεως (Πιστεύω) και, αφού συγχωρέσουμε ο ένας τον άλλον, καλούμε το Άγιο Πνεύμα να μεταβάλει τον άρτον και τον οίνον σε Σώμα και Αίμα Χριστού. 

Η Θεία Κοινωνία θα μεταδοθεί σε όλους όσοι είναι προετοιμασμένοι με εξομολόγηση. Μεταλαμβάνοντας από το Άγιο Ποτήριο ενωνόμαστε πραγματικά και όχι συμβολικά με τον Χριστό. 

Πηγαίνοντας στην Εκκλησία και μετέχοντας στη Θεία Ευχαριστία γινόμαστε όλοι αδέλφια. Στη Θεία Λειτουργία φανερώνεται η Εκκλησία. Για να ελευθερωθούμε από τις πολλές μας µέριµνες και αγωνίες, πρέπει να δώσουμε χρόνο και χώρο στον Θεό που πάντοτε μάς περιμένει όλους. Και αυτός ο χώρος και ο χρόνος είναι η Θεία Λειτουργία.

Στη Θεία Λειτουργία δεν φέρνει κανείς μόνο τον εαυτό του. Θυμάται και ονόματα προσώπων που είτε είναι ζωντανοί είτε έχουν φύγει απ’ αυτή τη ζωή. Με την προσευχή μας στον Ναό γίνεται η μνημόνευση αυτών των προσώπων, αλλά πολύ περισσότερο πραγματοποιείται η επικοινωνία μας με τον Θεό. 

Για να τελέσουµε τη Θεία Λειτουργία χρειάζονται:

1. Ο ιερέας, ο οποίος θα τελέσει το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αναφέρει και προσφέρει τη Θεία Ευχαριστία στον Θεό και είναι ο μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπου (δηλ. εκπροσωπεί όλους εμάς ενώπιον του Θεού).

2. Τα ιερά σκεύη: 

    Το άγιο Ποτήριο (συμβολίζει το ποτήριο του Μυστικού Δείπνου), 

    Ο άγιος Δίσκος (συμβολίζει την αγία φάτνη), 

    Η λόγχη (μας θυμίζει τη λόγχη με την οποία τρύπησαν την πλευρά του Χριστού επάνω στον Σταυρό), 

    Ο αστερίσκος (μας θυμίζει το άστρο της Βηθλεέμ), 

    Η λαβίδα (το «κουταλάκι» που κοινωνούµε), 

    Η μούσα (ένα σφουγγάρι μικρό για να συγκεντρώνει ο ιερέας τα ψιχία από τον άγιο άρτο), 

    Το ζέον (το μικρό δοχείο που περιέχει ζεστό νερό και μας θυμίζει τη θερμότητα της πίστης μας), 

    Τα καλύμματα για το Δισκοπότηρο, 

    Το αντιμήνσιο (ένα ύφασμα με λείψανα μαρτύρων που αναπαριστά τη ταφή του Κυρίου μας και αντικαθιστά την Αγία Τράπεζα όταν δεν υπάρχει). 

3. Το πρόσφορο και το κρασί που φέρνουν οι πιστοί,

4. και φυσικά οι πιστοί χριστιανοί που θα προσέλθουν. Αν δεν υπάρχουν πιστοί, έστω και ένας, Θεία Λειτουργία δεν τελείται!

Πριν την τέλεση της Θείας Λειτουργίας

    ΠΡΟΣΚΟΜΙΔΗ 

   

    

Πριν την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, ο ιερέας τελεί την Προσκομιδή, μια ειδική προετοιμασία κατά τη διάρκεια της Ακολουθίας του Όρθρου. Με λίγα λόγια, το πρόσφορο και το κρασί που φέρνουν οι πιστοί ως δώρα στον Ναό, ο ιερέας τα προετοιμάζει, µε σκοπό να γίνουν Σώµα και Αίµα Χριστού, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας. Η Προσκομιδή συμβολίζει τη Φάτνη όπου γεννήθηκε ο Χριστός. 

[ Καλό θα ήταν να φωνάξουμε τον ιερέα για να μας δείξει τι ακριβώς κάνουμε στην Αγία Πρόθεση].

Από το πρόσφορο, αφαιρεί το κεντρικό κομμάτι που έχει επάνω του αποτυπωµένα τα αρχικά ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ και το τοποθετεί επάνω στο Δισκάριο. Αυτό θα γίνει αργότερα το Σώµα του Κυρίου μας. 

Επίσης, θα τοποθετήσει επάνω στο Δισκάριο ένα τριγωνικό κοµµάτι, τη µερίδα της Παναγίας µας, άλλα εννέα µικρότερα τρίγωνα, τις µερίδες όλων των Αγίων και στο τέλος, θα τοποθετήσει µερίδες άρτου για τον Επίσκοπο και για όλους τους ανθρώπους (ζωντανούς και κεκοιμημένους). Με αυτό τον τρόπο, ολόκληρη η Εκκλησία βρίσκεται επάνω στο Δισκάριο!

Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Ο Χριστός είναι παρών! Η Λειτουργία δεν είναι θείο θέατρο, αλλά πραγματικότητα. Κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας λοιπόν, έχουμε τον ίδιο τον Χριστό μπροστά μας ο Οποίος: 

• Γεννιέται στη φάτνη (Προσκομιδή), 
• Περνά ανάμεσά μας (Μικρή Είσοδος), 
• Κηρύττει δηλ. μιλάει στον κόσμο (ανάγνωση του Ευαγγελίου),
• Ανεβαίνει στον Γολγοθά (Μεγάλη Είσοδος) και 
• Ανασταίνεται όταν κοινωνούµε από το Σώμα και το Αίμα Του.  
• Γι’ αυτό, όταν μας ρωτήσουν τι είδαμε στη Θεία Λειτουργία, εμείς απαντούμε: τον Ίδιο τον Χριστό!

Τύποι Θείων Λειτουργιών

Η Θεία Λειτουργία που συνηθίζεται να τελείται είναι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Τελείται κατά κανόνα όλο τον χρόνο με εξαίρεση τις ημέρες που έχουν οριστεί να τελούνται οι άλλες τρεις Θείες Λειτουργίες γαι τις οποίες θα μιλήσουμε σε άλλο μάθημα.

Παλιότερα με τη Θεία Λειτουργία ήταν συνδεδεμένα και άλλα Μυστήρια όπως η Βάπτιση και ο Γάμος, αλλά αποσυνδέθηκαν για πρακτικούς λόγους.

3.2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Κάθε Κυριακή η καμπάνα μάς καλεί στο Μεγάλο Δείπνο της Αγάπης που έχει ετοιμάσει ο Κύριος για εμάς, τα παιδιά Του! Τι πρέπει να κανουμε για να προετοιμαστούμε για την Θ. Λειτουργία; 

Αφού, λοιπόν, ο ίδιος ο Χριστός μας καλεί σε ένα τόσο σημαντικό τραπέζι, δεν πρέπει να λείπουμε και να λέμε διάφορες δικαιολογίες ("Α, έχω να πάω σε ένα πάρτι" ή "Νυστάζω τώρα και θα κοιμηθώ" ή "Θα πάω για μπάνιο στην θάλασσα"). 

Κάθε Κυριακή πρωί το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι το να πάμε στην Θεία Λειτουργία. Όλα τα άλλα μπορούν να μπουν και μετά. Δεν πρέπει να φερθούμε με αγένεια στην πρόσκληση του Δείπνου του Χριστού μας αλλά να τρέξουμε με χαρά!!!

Τι κάνουμε όταν είμαστε στην Εκκλησία;

1. Από την προηγούμενη μέρα, το Σάββατο, κοιμόμαστε νωρίς, για να μπορούμε να ξυπνήσουμε νωρίς την Κυριακή.
2. Την Κυριακή σηκωνόμαστε νωρίς, ντυνόμαστε με καλά, καθαρά  και όμορφα ρούχα -όχι με αυτά που πάμε για ποδόσφαιρο-, αυτά που θα μας δώσει η μαμά και πάμε στην Εκκλησία.
3. Αφού μπούμε στην Εκκλησία, κάνουμε σωστά τον σταυρό μας, ανάβουμε το κεράκι μας και φιλάμε τις εικόνες που βρίσκονται στα προσκηνητάρια.
4. Επιλέγουμε την θέση που καθόμαστε και 
5. ΔΕΝ ΜΙΛΑΜΕ μεταξύ μας, δεν γελάμε, δεν παίζουμε, δεν πειράζουμε ο ένας τον άλλο μέσα στην Εκκλησία αλλά ακούμε την ψαλμωδία και προσπαθούμε κι εμείς να προσευχόμαστε. Τα μάτια μας είναι στραμένα στον Χριστό, στην Παναγία, στον ιερέα, για να βλέπουμε τι κάνει. 
6. Εάν χρειαστεί μιλάμε ψιθυριστά για να μην ακουγόμαστε.
7. Δεν μπαινοβγάινουμε μέσα και έξω από τον Ναό.
8. Τα αγόρια μπορούν να πάνε στο Ιερό με πολύ ησυχία και να διακονήσουν τον ιερέα.
9. Από την θέση μας μπορούμε να κάνουμε την προσευχή μας και να λέμε όσα από τα λόγια ξέρουμε, όπως το Κύριε ελέησον, ή το Πιστεύω ή το Πάτερ ημών κ.λπ...
10. Σηκωνόμαστε όλες τις ιερές στιγμές όπως... Στην αρχή της Θ. Λειτουργίας, στο Ευαγγέλιο, στο ''Πιστεύω" , όταν ο Ιερέας λέει "Λάβετε φάγετε" και προετοιμάζει την Θ. Κοινωνία, στο ''Πάτερ ημών'' και κάθε φορά που ο Ιερέας βγαίνει από την Ωραία Πύλη.
11. Αν έχουμε προετοιμαστεί κατάλληλα, κοινωνούμε περιμένοντας την σειρά μας με ευλάβεια, χωρίς ομιλίες και σπρωξίματα και στο τέλος επιστρέφουμε στην θέση μας πετώντας από την χαρά μας!!! 
12. Όσοι κοινωνήσουμε ΔΕΝ καθόμαστε ξανά, παρά μέχρι το τέλος της Θ. Λειτουργίας παραμένουμε όρθιοι!
13. Μετά το ''Δι ευχών'' παίρνουμε το αντίδωρο με χαρά και ασπαζόμαστε το χέρι του παπούλη!!!

[ Πάντως χοντρικά μπορούμε να πούμε ότι σηκωνόμαστε όρθιοι...

• Στην αρχή της Θ. Λειτουργίας, στο "Ευλογημένη η Βασιλεία..."
• Στην Μικρή και στην Μεγάλη Είσοδο 
• Στο Ευαγγέλιο 
• Στο "Πιστεύω"
• Στο "Πάτερ Ημών"
• Στα "...Σα εκ των Σων..."
• Στο "... Πρόσχωμεν..."
• Όταν βγαίνει το δισκοπότηρο να κοινωνήσει τους χριστιανούς.
• Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας κατά την απόλυση.
• Όρθιοι είμαστε κάθε φορά που ο ιερέας μας θυμιάζει ή μας εὐλογεί από την ωραία Πύλη. 
• Γενικά όταν βλέπουμε τον ιερέα να κοιτάζει εμάς τότε σηκωνόμαστε όρθιοι. 

Στην Θεία Λειτουργία είναι ο Ίδιος ο Χριστός εκεί και μας περιμένει! Πόσο στενοχωριέται όταν αγνοούμε την πρόσκλησή Του… Αυτός μας αγάπησε τόσο πολύ ώστε θυσιάστηκε πάνω στον Σταυρό για χάρη μας κι εμείς δεν Του αφιερώνουμε ούτε 1 ώρα! Αυτό κι αν λέγεται αχαριστία...

Εκτός από την Κυριακή, Θεία Λειτουργία τελείται κι άλλες μέρες της εβδομάδας αν υπάρχει κάποια γιορτή. Στα μοναστήρια τελείται συνήθως καθημερινά. 

Αν θέλουμε να είμαστε αληθινοί χριστιανοί (και όχι χριστιανοί μόνο στα λόγια) οφείλουμε να εκκλησιαζόμαστε και να κοινωνάμε όποτε μας δίνεται η ευκαιρία.

4.2 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, ΒΙΝΤΕΟ...) 

Α. Προβολή Βίντεο:

[προσοχή μετά το 2:39']

        Εισαγωγή στην Θεία Λειτουργία για παιδιά 4ης-6ης δημοτικού

Β. Παιχνίδια:

1. Μπόουλινγκ

    Υλικά: 10 πλαστικά μπουκάλια νερού (μικρά ή μεγάλα), μια μπάλα

    Γεμίζουμε τα πλαστικά μπουκάλια με νερό (κορίνες) και τα τοποθετούμε όρθια σε σχήμα τριγώνου (4-3-2-1) περίπου 10 μέτρα μακριά από τη θέση ρίψης. Χωριζόμαστε σε δύο ομάδες που ρίχνουν εναλλάξ. Κάθε παίχτης έχει τρεις βολές. Νικήτρια είναι η ομάδα της οποίας οι παίκτες θα καταφέρουν να ρίξουν περισσότερες φορές όλες τις κορίνες! Αν κάποιος παίκτης κάνει στράικ (strike), ρίξει δηλαδή κάτω με μια βολή όλες τις κορίνες, ξαναρίχνει!

 

    Τα «μήλα» σηκώνονται και τρέχουν να κάτσουν σε μια από τις άδειες θέσεις -όχι τη δικιά τους. Ο «μανάβης» προσπαθεί κι αυτός να κάτσει σε μια θέση. Αν τα καταφέρει, το παιδί που έμεινε όρθιο γίνεται «μανάβης» και το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή! Αν ο «μανάβης» φωνάξει «Φρουτοσαλάτα!» σηκώνονται όλοι και ψάχνουν καινούρια θέση!

2. Σκυταλοκουταλοδρομίες!

  Υλικά: πλαστικά κουτάλια (όσα τα παιδιά), 2 μπαλάκια πινκ-πονκ

    Ορίζουμε μια αφετηρία και έναν τερματισμό -η διαδρομή μπορεί να είναι απλή ή πιο σύνθετη. Χωριζόμαστε σε δύο ομάδες. Ο πρώτος παίκτης κάθε ομάδας ισορροπεί το μπαλάκι (χωρίς να το αγγίζει) στο κουτάλι και προσπαθεί να κάνει γρήγορα τη διαδρομή. Αν το μπαλάκι πέσει, το πιάνει και ξεκινά από το σημείο που του έπεσε. 

    Στον τερματισμό τον περιμένει ο επόμενος συμπαίκτης ο οποίος παίρνει το μπαλάκι και, αφού το ισορροπήσει στο δικό του κουτάλι, ξεκινά. Νικήτρια η πρώτη ομάδα που θα τερματίσουν όλοι οι παίκτες της.

    (Ο κατηχητής πρέπει να φροντίζει για τη δίκαιη εφαρμογή των κανόνων του παιχνιδιού γιατί τα παιδιά μπορεί να τσακωθούν ή να στενοχωρηθούν).

ΠΡΟΣΕΥΧΗ 

Μετά από την κάθε συνάντηση

Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.

Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

(Εάν θέλετε να κατεβάσετε τις παρακάτω προσευχές, πατήστε πάνω στην εικόνα και όπως μεγαλώσει τυπώστε τη)