5η ΟΜΑΔΑ: Μητροπολιτικό Κέντρο (Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος), Ιερά Μητρόπολη Φωκίδας
Εκπρόσωποι: Νικόλαος Παναγιωτόπουλος φοιτ. Θεολογίας, Χαρίκλεια Κακούρη φοιτ. Παιδαγωγικού
Θέμα: «Πως καθορίζονται οι σχέσεις της
Ορθόδοξης Εκκλησίας και Πολιτείας μέσα από το πρώτο ελληνικό συνταγματικό
κείμενο της Επιδαύρου;»
Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ορίζει ότι:
-Ο πόλεμος κατά των
Τούρκων είναι πόλεμος εθνικός και
ιερός,
που σκοπό έχει την ανάκτηση των δικαιωμάτων της προσωπικής ελευθερίας, της
ιδιοκτησίας και της τιμής του ελληνικού λαού. Ορμώμενοι από φυσικά δίκαια και
από την επιθυμία να εξομοιωθούν με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους Χριστιανούς
ξεκίνησαν τον πόλεμο.
Σε αυτή
την πρόταση είναι αναγκαίο να αναλυθεί το ερώτημα: «Γιατί ο πόλεμος, η επανάσταση των Ελλήνων
ενάντια στον οθωμανικό ζυγό, χαρακτηρίζεται ως εθνικός και ιερός;» Εθνικός διότι η Ελλάδα της τότε εποχής ύστερα
από τέσσερις αιώνες σκλαβιάς είχε την ανάγκη να «σπάσει» τα δεσμά των σκληρών Οθωμανών, είχε την ανάγκη
να ελευθερωθεί σαν έθνος. Η υποδουλωμένη Ελλάδα ήταν πλέον ένα ηφαίστειο που
ήταν έτοιμο να εκραγεί. Ιερός διότι η εξέγερση των Ελλήνων είχε ως στόχους
την απελευθέρωση από τους Τούρκους, την παύση της σκληρότητας και της
βαρβαρότητας που έδειχναν οι Τούρκοι εναντίον των Ελλήνων και την αποτροπή του
βίαιου εξισλαμισμού. Δεν ήταν ένας επεκτατικός πόλεμος, οι Έλληνες δεν είχαν
βλέψεις για την δημιουργία μιας αυτοκρατορίας. Δεν ήθελαν να επιβληθούν, παρά
μόνον να ελευθερωθούν!
-«Ο ύψιστος Θεός μας
εβοήθησε παρόλο που δεν ήμασταν προετοιμασμένοι σε ικανοποιητικό βαθμό, τα όπλα
μας φάνηκαν πολλές φορές νικηφόρα».
Σε αυτή την φράση γίνεται
προφανές πως οι Έλληνες, παρόλη την σκλαβιά και την υποδούλωση που υπέστησαν
για τετρακόσια ολόκληρα χρόνια, έμεναν στέρεοι και αμετακίνητοι στην πίστη
τους. Ομολογούν πως ο Θεός ήταν Αυτός που βοήθησε μια μικρή και
ταλαιπωρημένη χώρα σαν την Ελλάδα να
υψώσει το ανάστημα της και να εναντιωθεί στους Οθωμανούς. Οι Έλληνες μάχονταν
με όλη την σημασία της φράσης «ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ».
-Η μεταξύ τους ομόνοια
και η ακριβής υποταγή στην διοίκηση μπορεί να στερεώσει την ανεξαρτησία.
Σε αυτό
το σημείο αναφέρεται πως η ομόνοια και η ακριβής υποταγή στη διοίκηση είναι αυτές που μπορούν να
στερεώσουν την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους. Η ομόνοια των Ελλήνων
τροφοδοτούταν εκείνον τον καιρό μέσω της ανάγνωσης επαναστατικών κειμένων που
προέτρεπαν τους Έλληνες, όλοι μαζί, να ξεσηκωθούν και να επαναστατήσουν (π.χ.
Ρήγας Βελεστινλής ή Φερραίος), καθώς και από την Εκκλησία η οποία διαδραμάτισε
σημαντικό ρόλο στην ομόνοια και την εξέγερση του ελληνικού λαού.
-«ΕΝ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ
ΚΑΙ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ»
Είναι το
θεμέλιο πάνω στο οποίο «χτίστηκε» ολόκληρο το σύνταγμα. Η Αγία και Αδιαίρετος
Τριάδα ευλογεί το σύνταγμα το οποίο ψηφίζεται, ευλογεί τα πάντα (όπως και
η κήρυξη της επανάστασης εναντίων των Οθωμανών ξεκίνησε αφού
ευλογήθηκε στην Μονή της Αγίας Λαύρας από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό).
Τοποθετημένη η συγκεκριμένη φράση στην αρχή του συντάγματος καταδεικνύει με
ενάργεια την πίστη που είχε ο ελληνικός λαός στον Θεό.
-«ΤΙΤΛΟΣ Α. ΤΜΗΜΑ Α.
Περί Θρησκείας.» α. Η επικρατούσα θρησκεία στην Ελληνική επικράτεια είναι η
Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού. Η Διοίκηση της Ελλάδας όμως ανέχεται
οποιαδήποτε άλλη θρησκεία και οι τελετές & οι ιερουργίες άλλων θρησκειών
τελούνται χωρίς κανένα εμπόδιο.
Σε αυτό το άρθρο του
Συντάγματος ορίζεται πως η επικρατούσα θρησκεία στον ελληνικό χώρο είναι η
Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού χωρίς όμως να απαγορεύει οποιαδήποτε
άλλη θρησκεία. Διαβάζοντας αυτές τις
λέξεις θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το σύνταγμα της Ελλάδας φιλελεύθερο,
ανεκτικό και πρωτοποριακό, καθώς ορίζει ως κύρια θρησκεία την Χριστιανική
Ορθόδοξη αλλά δεν αναγκάζει όσους κατοικούν στο ελληνικό κράτος να πιστέψουν
στην επίσημη θρησκεία, όπως συνέβαινε σε άλλες χώρες εκείνο τον καιρό. Το
πνεύμα του Ορθόδοξου Χριστιανισμού δεν επιβάλλει, δεν καταπιέζει παρά αφήνει
τον άνθρωπο ελεύθερο. Αυτό το πνεύμα φαίνεται να έχει μεταφερθεί στην κλίμακα
του κράτους.
-«ΤΜΗΜΑ Β. ΠΕΡΙ ΤΩΝ
ΓΕΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.» β. Όσοι αυτόχθονες κάτοικοι της επικρατείας
της Ελλάδος πιστεύουν στον Χριστό, είναι Έλληνες και απολαμβάνουν χωρίς
καμία διαφορά όλα τα δικαιώματα.
Στο
παραπάνω άρθρο του συντάγματος τίθενται κάποιοι όροι για την απόλαυση όλων των δικαιωμάτων, χωρίς
καμία διαφορά, που ορίζει το ελληνικό κράτος.
Η φράση «χωρίς καμία διαφορά» δείχνει ότι δεν γίνονταν διακρίσεις
κοινωνικοοικονομικές για την απόλαυση των δικαιωμάτων, αλλά στόχος –έστω
θεωρητικά- ήταν η δικαιοσύνη και η ισότητα.
- Μέχρι την δημοσίευση
των αποφασισμένων κωδικών, οι πολιτικές και οι εγκληματικές διαδικασίες έχουν
ως βάση τους νόμους των αειμνήστων Χριστιανών Αυτοκρατόρων μας και τους νόμους
που έχουν εκδοθεί από το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό Σώμα.
Γνωστοποιείται
πως οι Έλληνες συμπεριέλαβαν στο
σύνταγμα κάποιους νόμους τους οποίους είχαν εκδώσει προγενέστεροι Χριστιανοί
Αυτοκράτορες , γεγονός που μαρτυρά την ορθότητα των συγκεκριμένων νόμων, τον
σεβασμό προς αυτούς και την σύνδεση τους με την Ορθόδοξη Πίστη.
-Ανάμεσα στους
Παραστάτες της Εθνοσυνέλευσης υπήρξαν και ανώτατοι κληρικοί όπως ο Νεόφυτος,
Επίσκοπος Ταλαντίου (επαρχίας Ταλαντίου), ο Παλαιών Πατρών Γερμανός (Πατρών), ο
Δοσίθεος, επίσκοπος Λιτζάς και Αγράφων (Καρπενησίου).
-Το Εκτελεστικό σώμα
εκλέγει οκτώ υπουργούς ενιαύσιας θητείας, ένας εκ των οποίων είναι «ὁ τῆς
Θρησκείας». Διορίζεται μάλιστα ως «Μίνιστρος τῶν Θρησκευτικῶν» ο επίσκοπος
Ανδρούσης Ιωσήφ (Προσωρινὸν Πολίτευμα τῆς Ἐλλάδος κατά τὴν ἐν Ἐπιδαύρῳ Α΄ Ἐθνικὴν
Συνέλευσιν, σελ. 9).
Από τα
παραπάνω γίνεται φανερό πως ο κλήρος είχε ενεργό ρόλο στα πολιτικά πράγματα
εκείνης της εποχής. Ιεράρχες συμμετείχαν στην Εθνοσυνέλευση όπου μπορούσαν να
εκθέσουν την άποψη τους και σε ορισμένες περιπτώσεις να ψηφίσουν. Επιπλέον ορίστηκε Υπουργός Θρησκείας του οποίου οι αρμοδιότητες αφορούν
θρησκευτικά θέματα.
Ύστερα από σταχυολόγηση τμημάτων του πρώτου ελληνικού συνταγματικού κειμένου της Επιδαύρου καταδεικνύεται η προσπάθεια της Εκκλησίας προς κινητοποίηση των Ελλήνων να επαναστατήσουν. Η προσφορά του κλήρου είχε σημαίνουσα αξία όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στην καθημερινή ζωή των βασανισμένων Ελλήνων (κρυφό σχολειό, ενδυνάμωση πίστεως και εθνικού φρονήματος, συμπαράσταση κ.α.). Σε δύσκολες περιστάσεις εμφανίζονται άνθρωποι δειλοί αλλά και άνθρωποι με σθένος ψυχής, με πίστη. Ο Θεός σε κάθε δοκιμασία ως Πατέρας παιδεύει τα παιδιά του, ανοίγοντας τους έτσι τον δρόμο προς την Βασιλεία των Ουρανών. Διακόσια χρόνια πριν ο ελληνικός λαός εξηγέρθη ενάντια στους Οθωμανούς, στον βίαιο εξισλαμισμό.
Διακόσια χρόνια μετά την
επανάσταση του 1821 καλούμαστε να εξεγερθούμε και εμείς ενάντια στην υποδούλωση
της ψυχής μας. Διακόσια χρόνια μετά καλούμαστε να ελευθερωθούμε από μια άλλη
υποδούλωση, αυτή την φορά παγκόσμια. Είναι χρέος μας να διατηρήσουμε την
παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα των αείμνηστων προγόνων μας. Μα πάνω από όλα είναι χρέος μας να κρατήσουμε
ζωντανή την φλόγα της Ορθοδόξου Πίστεως μας, ενθυμούμενοι το παράδειγμα που μας
έδωσαν πριν 200 χρόνια οι ημέτεροι πρόγονοι.
Για το Γραφείο Νεότητας
Χαρ. Κακούρη φοιτ. Παιδαγωγικού
