ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:
Στις 6 Ιανουαρίου εορτάζουμε τα Άγια Θεοφάνεια, τη φανέρωση της Αγίας Τριάδας κατά τη βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή. Εμφανίστηκε ουσιαστικά η Αγία Τριάδα: 1. Με την μορφή ενός περιστεριού κατήλθε το Άγιο Πνεύμα και κάθισε επάνω στον 2. βαπτιζόμενο Ιησού, ενώ συγχρόνως ακούσθηκε από τον ουρανό η φωνή του 3. Θεού Πατέρα: «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, αυτός είναι ο εκλεκτός μου στον οποίο αναπαύομαι πάντοτε πλήρως).
Την επομένη ημέρα των Θεοφανίων εορτάζουμε, τη μνήμη του τελευταίου Προφήτη, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και Βαπτιστού του Κυρίου μας. Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία και της Ελισάβετ (μνήμη 5 Σεπτ.) και γεννήθηκε έξι μήνες πριν τον Χριστό (στις 24 Ιουνίου εορτάζουμε το Γενέθλιο Προδρόμου).
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ:
Ο Όσιος Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης (11 Ιανουαρίου)
Ο Όσιος Θεοδόσιος έζησε τον 5ο μ.Χ. αιώνα και καταγόταν από την Μωγαρισό της Καππαδοκίας και ήταν γιος πιστών και ευσεβών γονέων, του Προαιρέσιου και της Ευλογίας. Κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού στους Αγίους Τόπους επισκέφτηκε την Αντιόχεια και ζήτησε την ευλογία του Οσίου Συμεών του Στυλίτη (μνήμη 1 Σεπτεμβρίου). Στα Ιεροσόλυμα, αφού μαθήτευσε κοντά στον ησυχαστή Λογγίνο, έγινε μοναχός και ίδρυσε κοινοβιακή αδελφότητα και Μονή που ανήγειρε εκ θεμελίων και έφτασε να φιλοξενεί 700 μοναχούς! Το κοινόβιο χτίστηκε στο μέρος όπου βρίσκεται έως σήμερα το σπήλαιο όπου κρύφτηκαν οι Μάγοι από τον Ηρώδη μετά την προσκύνηση του Χριστού. Με τον υποδειγματικό του βίο έγινε σοφός διδάσκαλος και καθοδηγητής, ένας πραγματικός «καθηγητής της ερήμου».
Όταν χρειάστηκε, ο πράος και ευγενικός Θεοδόσιος ήρθε σε σύγκρουση (εξορίστηκε μάλιστα) με τον ασεβή αυτοκράτορα Αναστάσιο, ο οποίος ακολουθούσε τις μονοφυσιτικές κακοδοξίες του Ευτυχούς -ο Μονοφυσιτισμός ή Ευτυχιανισμός ήταν μια επικίνδυνη αίρεση που υποστήριζε πως η θεία φύση του Χριστού απορρόφησε και εξαφάνισε την ανθρώπινη φύση Του.
Ο Θεοδόσιος διορίστηκε προϊστάμενος όλων των κοινοβίων της Παλαιστίνης γι’ αυτό και ονομάστηκε Κοινοβιάρχης. Θαυματούργησε όσο ζούσε (έζησε περίπου 105 χρόνια!) και κοιμήθηκε ειρηνικά. Κατά τις τρεις τελευταίες μέρες της ζωής του δίδασκε συνεχώς τους μοναχούς πώς να εργάζονται πνευματικά· μεγάλη σημασία έδινε και στη σωματική εργασία (διακόνημα) των μοναχών του.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. δ’.
Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τό ἄγονον ἐγεώργησας· καί τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατόν τούς πόνους ἐκαρποφόρησας· καί γέγονας φωστήρ τῇ οἰκουμένῃ, λάμπων τοῖς θαύμασιν. Θεοδόσιε Πατήρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
Βίντεο με την ζωή του του Αγίου
Ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης (15 Ιανουαρίου)
Ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 460 μ.Χ., όταν βασίλευε ο Λέων ο πρώτος. Ο πατέρας του Αγίου ήταν ο πλούσιος συγκλητικός Ευτρόπιος και μητέρα του η ευσεβής Θεοδώρα. Από την παιδική του ηλικία είχε ιδιαίτερη προσήλωση στον λόγο του Θεού και το ενδιαφέρον του στρεφόταν γύρω από τις ακολουθίες της Εκκλησίας. Για αυτό τον λόγο ζήτησε από τους γονείς του να του δωρίσουν ένα ευαγγέλιο για να αναπαύεται στην αλήθεια που αυτό θα του προσέφερε. Πράγματι οι γονείς του υπάκουσαν στο θέλημα του παιδιού τους και ο Ιωάννης το είχε διαρκώς κοντά του.
Εκείνη την περίοδο η οικογένειά του φιλοξενούσε έναν μοναχό, ο οποίος πραγματοποιούσε προσκύνημα στους Αγίους Τόπους. Ο μικρός Ιωάννης δεν χόρταινε να ακούει για τον τρόπο με τον οποίο ζούσαν και αγωνίζονταν οι μοναχοί στο μοναστήρι και παρακάλεσε τον μοναχό να τον πάρει μαζί του στο μοναστήρι και να ασκηθεί εκεί ως μοναχός.
Πράγματι, όταν επέστρεψε ο μοναχός, πήρε τον Ιωάννη κοντά του, χωρίς όμως οι γονείς του να το γνωρίζουν γιατί ο Ιωάννης ήξερε ότι δεν θα του το επέτρεπαν. Όταν έφθασαν στο μοναστήρι των Ακοιμήτων τον υποδέχθηκε ο ηγούμενος, ο Άγιος Μάρκελλος (μνήμη 29 Δεκεμβρίου), ο οποίος βλέποντας την έντονη επιθυμία του να μονάσει τον έκειρε μοναχό και του ανέθεσε τον ανάλογο κανόνα. Ο Ιωάννης σε σύντομο χρονικό διάστημα ξεπέρασε με την άσκηση ακόμη και τους γεροντότερους μοναχούς στην ηλικία και κατέστη το φωτεινό παράδειγμα όλων. Οι γονείς του τον έψαξαν παντού και τελικά έμειναν με την εντύπωση ότι ήταν νεκρός.
Αφού πέρασαν κάποια χρόνια, ο Ιωάννης ζητά και λαμβάνει την ευλογία του πνευματικού του να επιστρέψει στην οικία του και εκεί να ολοκληρώσει τον αγώνα του. Πράγματι ο ηγούμενος της μονής συμφωνεί και του επιτρέπει την επιστροφή.
Όταν ο Ιωάννης φθάνει στο σπίτι του κανείς δεν τον αναγνωρίζει, ούτε οι ίδιοι οι γονείς του. Η μητέρα του μάλιστα δεν άντεχε ούτε την όψη του να βλέπει γιατί ήταν σκελετωμένος και ταλαιπωρημένος. Ο Ευτρόπιος του πρότεινε να μείνει στο δωμάτιο του παιδιού του που πίστευε ότι είχε πεθάνει. Όμως ο Ιωάννης τον παρακάλεσε να του φτιάξουν μία καλύβα στην άκρη του κήπου τους. Σε αυτήν την καλύβα έμεινε τρία χρόνια και όταν πληροφορήθηκε την επικείμενη αναχώρησή του από αυτήν την ζωή ζήτησε να δει τους γονείς του. Τότε τους έδωσε το ευαγγέλιο που του είχαν χαρίσει χρόνια πριν και τους αποκάλυψε την ταυτότητά του. Τους ζήτησε να μην κλαίνε γιατί ο ίδιος είχε βρει παρρησία στον Θεό και τους παρακάλεσε να τον κηδέψουν με τα μοναχικά του ενδύματα.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε
Ἐκ βρέφους τόν Κύριον, ἐπιποθήσας θερμῶς, τόν κόσμον κατέλιπες, καί τά ἐν κόσμῳ τερπνά, καί ἤσκησας ἄριστα· ἔπηξας τήν καλύβην, πρό πυλῶν σῶν γονέων· ἔθραυσας τῶν δαιμόνων, τάς ἐνέδρας παμμάκαρ· διό σε Ἰωάννη ὁ Χριστός, ἀξίως ἐδόξασεν.
Βίντεο με την ζωή του του Αγίου:
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ:
Πρακτική εφαρμογή
Ο Όσιος Θεοδόσιος αγωνίστηκε πνευματικά και έφτασε σε ύψη αρετών. Δεν σταμάτησε όμως να εργάζεται και σωματικά στο κοινόβιο που ίδρυσε· απαιτούσε μάλιστα από τους μοναχούς του να αγωνίζονται πνευματικά και σωματικά κάνοντας διάφορα διακονήματα (εργασίες). Ο σοφός ηγούμενος γνώριζε ότι η αργία (τεμπελιά) είναι μήτηρ (μητέρα) πάσης κακίας (κάθε κακού), ας μη ξεχνάμε ότι και ο Κύριος εξάσκησε το επάγγελμα του Ιωσήφ του Μνήστωρος, ο οποίος ήταν ξυλουργός.
Η οκνηρία, η τεμπελιά είναι ένα σοβαρό και ύπουλο αμάρτημα, το οποίο οδηγεί τον άνθρωπο σε σοβαρότερα αμαρτήματα. Εμείς πώς τα πάμε από οκνηρία; Στο σχολείο; Τα έχουμε φορτώσει στον κόκορα; Βοηθάμε την οικογένεια μας (στο σπίτι, στα χωράφια, στη δουλειά); Μήπως τις περισσότερες ώρες της μέρας χαζολογάμε στο διαδίκτυο; Μήπως αργολογούμε (μιλάμε για ανούσια θέματα); Κάνουμε κάτι πνευματικό μέσα στη μέρα; Αλίμονο...
Ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης εγκατέλειψε του δικούς του και αφιερώθηκε στον Κύριο και στην άσκηση. Από μικρή ηλικία όμως είχε φανεί η κλήση του. Τι δώρο ζήτησε από τους πλούσιους γονείς του; Μήπως παιχνίδια; Ρούχα; Ένα άλογο μήπως; Όχι, ζήτησε ένα Ευαγγέλιο (δώρο ακριβό εκείνη την εποχή που δεν είχε ανακαλυφθεί η τυπογραφία), το οποίο δεν αποχωρίστηκε ποτέ.
Εμείς τι δώρα ζητάμε; Ζητάμε δώρα πνευματικά; Μήπως τα δώρα που ζητάμε δεν τα έχουμε πραγματικά ανάγκη αλλά κολακεύουν την ματαιοδοξία μας (ακριβά ρούχα συγκεκριμένων εταιριών, κοσμήματα, ηλεκτρονικές συσκευές) ή ακόμα χειρότερα μας οδηγούν στην αμαρτία;
Ο Λόγος του Θεού βρίσκεται μέσα στο Ιερό Ευαγγέλιο και πρέπει να είναι καθημερινή ασχολία κάθε χριστιανού. Διαβάζουμε καθόλου το Ιερό Ευαγγέλιο; Είναι ευλογημένη συνήθεια να διαβάζουμε έστω ένα κεφάλαιο την ημέρα (το πρωτότυπο κείμενο οι μεγαλύτεροι και τη μετάφραση η πιο μικροί). Με κάθε ανάγνωση το Άγιο Πνεύμα μάς αποκαλύπτει κάτι καινούριο και κατανοούμε πράγματα που δεν είχαμε συνειδητοποιήσει, είναι ο ασφαλής οδοδείκτης για το πώς πρέπει να ζούμε.
Ο βίος του Οσίου Ιωάννη του Καλυβίτη συγκίνησε έναν μεγάλο Άγιο της εποχής μας, τον Άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη (μνήμη 2 Δεκεμβρίου), ο οποίος ακολουθώντας το παράδειγμά του, έφυγε κρυφά για το Άγιο Όρος σε ηλικία 12 μόλις ετών!
Και τώρα ο Σχολιασμός
Τα γεγονότα που συντελέστηκαν κατά τα Άγια Θεοφάνεια τα έχουμε διδαχθεί και λίγο ή πολύ τα γνωρίζουμε. Τι μας διδάσκουν όμως? Τι μήνυμα παίρνουμε εμείς για την δική μας ζωή?
Θα λέγαμε πως τα μηνύματα που πρέπει να κρατήσουμε είναι δύο:
Πρώτον, ο Χριστός ζήτησε από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο να Τον βαπτίσει, παρόλο που εκείνος αρχικά αρνήθηκε. Αυτό δεν μας κάνει εντύπωση? Ο Ίδιος ο Θεός ζήτησε από έναν άνθρωπο, όσο άγιος κι αν ήταν, να Τον βαπτίσει, ενώ κανονικά έπρεπε να γίνει το αντίθετο.
Αυτό μας διδάσκει πως ο Χριστός παρόλο που Είναι ο Υιός του Θεού κάνει υπακοή στο θέλημα του Πατέρα Του. Υπακοή; Μια λέξη άγνωστη στους περισσότερους από εμάς…
Πότε ήταν άραγε η τελευταία φορά που είπες στον εαυτό σου: «Κύριε μου τα αφήνω όλα επάνω Σου. Εγώ μπορεί να θέλω να γίνει αυτό (το οτιδήποτε) όμως επειδή δεν μπορώ να γνωρίζω το μέλλον και κυρίως επειδή δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι θα με ωφελήσει και τι όχι, Κάνε ό,τι νομίζεις εσύ σωστό. Σε εμπιστεύομαι απόλυτα!». Πότε έκανες πίσω, πότε χαλιναγώγησες τον εγωισμό σου, πότε έβαλες τα θέλω σου σε δεύτερη μοίρα για να υπερισχύσουν τα θέλω του Θεού? Πότε έκανες, αλήθεια, υπακοή έστω και στον (επίγειο) πατέρα σου?
«Ωχ ρε πατέρα! Άσε μας και εσύ! Θα κάνω αυτό που θέλω εγώ! Δεν θα γίνω 18? Θα σου δείξω εγώ…Θα φύγω από το σπίτι και θα κάνω ότι μου αρέσει!» Μην μου πεις πως εκπλήσσεσαι με αυτές τις φράσεις και πως για πρώτη φορά τις ακούς στην ζωή σου… Εδώ δεν μπορούμε να σεβαστούμε τον πατέρα μας και την μητέρα μας, δεν ακούμε καν τις οδηγίες και τις υποδείξεις τους, θα κάνουμε υπακοή στο θέλημα του Θεού? Και να φανταστείς πως οι γονείς μας ενδιαφέρονται μόνο για το καλό μας…Πόσο μάλλον ο Δημιουργός μας!
Είναι καιρός να βάλεις αρχή όπως πολύ σοφά λένε και οι Άγιοι μας! Δηλαδή να ξεκινήσεις σήμερα κιόλας να κάνεις υπακοή…Αρχικά στους γονείς σου…Και φυσικά στον Κύριό μας! Από τα μικρά πας στα μεγάλα, από τα ασήμαντα πας στα σημαντικά! Βάλε αρχή, ξεκίνα μην αργείς! Μεγάλη αρετή η υπακοή και μόνο όφελος θα έχεις εφαρμόζοντάς την.
Άλλωστε αυτό είναι ένα πολύ ουσιαστικό μήνυμα των Θεοφανείων. Ο Χριστός με την βάπτισή Του έκανε μια καινούρια αρχή, έσβησε όλο το παρελθόν των ανθρώπων μέχρι τότε και τους εισήγαγε σε μια νέα ζωή! Το ίδιο δεν γίνεται και με την δική μας βάπτιση? Δεν ξεκινάμε την χριστιανική μας ζωή με αυτόν τον τρόπο?
Δεύτερον, ένα ακόμη μήνυμα που θα μπορούσαμε να κρατήσουμε προέρχεται από την ίδια την ετυμολογία της λέξης. Τι σημαίνει? Σημαίνει την εμφάνιση του Θεού.
Βέβαια, αυτό που πρέπει να κρατήσουμε, όσο παράδοξο κι αν ακουστεί, είναι το ακριβώς αντίθετο! Ο Θεός μέσα στην ανθρώπινη ιστορία έχει εμφανιστεί, αποκαλυφθεί για την ακρίβεια, πολύ λίγες φορές (και σε αυτό το σημείο δεν εννοούμε την αποκάλυψη που συντελείται στον καθέναν προσωπικά). Τι μας λέει αυτό?
Ο Θεός δεν είναι μάγος που θέλει να εντυπωσιάσει τον άνθρωπο με τα κόλπα του, ούτε θέλει να εκβιάσει την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και τελικά να τον εξαναγκάσει να Τον ακολουθήσει. Ξέρει πότε εμφανίζεται και γιατί. Υπάρχει πάντοτε λόγος. Τίποτα δεν είναι τυχαίο και ανούσιο. Όλα έχουν τον λόγο τους. Το γιατί φυσικά δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε εμείς, παρόλο που μια ελάχιστη ερμηνεία θα μπορούσε να δοθεί.
Ο άνθρωπος είναι ον βιωματικό. Ποιος μπορεί να το αρνηθεί αυτό? Πρέπει να ζήσει κάτι για να το πιστέψει, για να το ερμηνεύσει, για να το νιώσει.
Ο Θεός όμως μέσα στα βιώματα μας «κρύβεται» και μέσα από τα βιώματα μας αποκαλύπτεται. Αν ψάξουμε καλά μέσα μας και θα το νιώσουμε και θα το ερμηνεύσουμε και θα το πιστέψουμε!
Δεν πρέπει να ζητάμε αποδείξεις και εμφανίσεις του Θεού για να πιστέψουμε. Ο Θεός δεν είναι μαθηματική απόδειξη. Δεν αποδεικνύεται, μόνο ομολογείται!
Το να ζητάς να γίνουν θαύματα για να πιστέψεις είναι βλασφημία. Ο ίδιος ο άνθρωπος από μόνος του είναι ένα ζωντανό θαύμα. Ο κόσμος, το σύμπαν, ότι κι αν κοιτάξουμε είναι ένα θαύμα.
Αυτό δεν είναι αποκάλυψη? Πρέπει δηλαδή να δούμε τον ουρανό να ανοίγει στα δύο για να πιστέψουμε?
«Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιω. 20, 29) είπε ο ίδιος ο Χριστός! Δηλαδή, «ΜΑΚΑΡΙΟΙ είναι εκείνοι που πιστεύουν χωρίς να μ’ έχουν δει».
Τα Θεοφάνεια μπορεί ως εορτή να γιορτάζονται στις 6 Ιανουαρίου κάθε έτους, όμως μέσα στην καρδιά μας μπορούμε να γιορτάζουμε κάθε μέρα τα Θεοφάνεια! Ο Θεός αποκαλύπτεται σίγουρα όποτε θέλει και κρίνει Εκείνος, όμως, αν του ζητήσουμε με συντριβή και μετάνοια να μας αποκαλυφθεί μέσα στην καρδιά μας, τότε σίγουρα ο κάθε ένας από εμάς θα ζήσει και τα προσωπικά του Θεοφάνεια!
