Ποιος είναι ο εμπορικός “άγιος” Βαλεντίνος; - Νεοτητα Ι.Μ Φωκιδος

ΝΕΑ

14 Φεβρουαρίου 2023

Ποιος είναι ο εμπορικός “άγιος” Βαλεντίνος;

Ποιος είναι ο εμπορικός “άγιος” Βαλεντίνος;

    
    14 Φεβρουαρίου εκάστου έτους εορτάζεται η μέρα των ερωτευμένων, μαζί με τον προστάτη των ερωτευμένων, τον «άγιο» Βαλεντίνο. Μα για ποιον άγιο μιλάμε; Υπήρχε σαν προσωπικότητα και αν ναι πού έζησε; Η Εκκλησία μας πάντως, δηλώνει άγνοια όσον αφορά το συγκεκριμένο πρόσωπο. Ποιος είναι λοιπόν είναι ο άγιος Βαλεντίνος; 

    Κάποιες πηγές αναφέρουν το όνομα του Αγίου Βαλεντίνου και το τοποθετούν μετά το 269 μ.Χ. στη Ρώμη. Εδώ πάλι υπάρχουν δύο εκδοχές: 

    η ΜΙΑ είναι ότι ενθρονίστηκε Πάπας και η ΑΛΛΗ είναι ότι ήταν απλός κληρικός. O αυτοκράτορας Κλαύδιος φυλάκισε και αργότερα καταδίκασε σε θάνατο τον “άγιο” Βαλεντίνο, ο οποίος τον καιρό της φυλάκισής του γνώρισε τον «απαγορευμένο καρπό» που ήταν η κόρη του δεσμοφύλακα. 

    Πριν τον αποκεφαλισμό του, ο Βαλεντίνος έγραψε ένα σημείωμα και ζήτησε να παραδοθεί το άψυχο κορμί του στα χέρια τής αγαπημένης του. Μετά τον θάνατό του, τον ανακήρυξαν προστάτη των ερωτευμένων. Στην Ελλάδα έγινε συνήθεια στις 14 Φεβρουαρίου οι ερωτευμένοι ν’ ανταλλάσουν διάφορα δώρα, να προσφέρουν λουλούδια και κάρτες στον ‘’Βαλεντίνο’’ του ή στην ‘’Βαλεντίνα’’ τους. 

    Η γιορτή αυτή όμως πόσο απηχεί τις δοξασίες και το εορτολόγιο της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας; 

    Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει κανένας άγιος με το όνομα αυτό και η συγκεκριμένη εορτή αποτελεί ένα «κοσμικό» γεγονός της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Η μη αναφορά του αγίου στα ραβασάκια που αντάλλασαν οι Έλληνες ερωτευμένοι κατά τις προηγούμενς δεκαετίες καταδεικνύει περίτρανα ότι η γιορτή του αγίου είναι καθαρά ένα δάνειο από την Δύση. 

    Και ενώ λοιπόν στις ελληνικές ευχετήριες κάρτες, που αντάλλασαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, το όνομα του αγίου Βαλεντίνου απουσίαζε επιδεικτικά, στις κάρτες που είχαν προέλευση από την δυτική Ευρώπη το όνομα του περιώνυμου “αγίου” πρωτοστατούσε δίπλα σε μικρές ζωγραφιές με λουλούδια και κάρτες ήδη από τον 18ο αιώνα, όπως αναφέρει η Αγγλίδα λαογράφος Χριστίνα Χόουλ. 

    Στα καθ’ ημάς, σήμερα υπάρχει μια σύγχυση αναφορικά με το θέμα. Ο Βαλεντίνος ήταν ένας απλός κτήτορας βασιλικής και συνδέθηκε με λαϊκά έθιμα του Φεβρουαρίου που σχετίζονται με λουλούδια, ανταλλαγή ερωτικής αλληλογραφίας και γάμους νεαρών κοριτσιών. 

    Σε όλα αυτά τα έθιμα, εκείνος, ο εκλεκτός της καρδιάς λεγόταν Βαλεντίνος και Βαλεντίνες λέγονταν τα γράμματα, τα ποιήματα και οι κάρτες που αντάλλασαν οι ερωτευμένοι με ταξύ τους. 

    Το εμπόριο καθιέρωσε τον “άγιο” Βαλεντίνο ως προστάτη των ερωτευμένων, ενώ αν χρειάζεται κάποιος προστάτης άγιος για τους ερωτευμένους ορισμένοι από την Ορθόδοξη Εκκλησία προτείνουν τον άγιο Υάκινθο, που μαρτύρησε σε ηλικία 20 ετών πιστεύοντας στον Χριστό και διατηρώντας όλη την αγνότητα και την ομορφιά της νιότης. 

    Ο άγιος Υάκινθος που η μνήμη του εορτάζεται στις 3 Ιουλίου και τα όνομά του ανακαλεί στην μνήμη τα ομώνυμα άνθη του ‘’Άσματος των Ασμάτων’’ (βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης), ήταν ο αγαπημένος μιας βοσκοπούλας, ο οποίος κατέβαινε στον κήπο για να βοσκήσει τα πρόβατά της και μέσα στις πρασιές των λουλουδιών να κόψει υάκινθους για αυτήν. 


Ποιος ήταν λοιπόν ο ‘’άγιος’’ Βαλεντίνος; 

    Λίγο δύσκολη η απάντηση όπως καταλαβαίνετε. Γίνεται επίσης η υπόθεση ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά πρόσωπα, των οποίων οι ζωές αναμείχθηκαν για να σχηματίσουν έναν και μόνο μύθο. 


Η γιορτή του

    Η ημέρα του αγίου Βαλεντίνου γιορταζόταν μια μέρα πριν από τη ρωμαϊκή γιορτή της Lupercalia, μια παγανιστική εορτή. Το 496 μ.Χ ο πάπας Γελάσιος μετέφερε την ρωμαϊκή γιορτή στην ημέρα του αγίου Βαλεντίνου για να την καταργήσει. Η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να γιορτάζεται η εορτή της αγάπης. Μόνο που ο παγανισμός προσέβαλε το Θεό. Η Lupercalia, εξοντώθηκε, αλλά άφησε πίσω της τα σημάδια στη γιορτή του αγίου Βαλεντίνου. Ο Βαλεντίνος έγινε γνωστός ως προστάτης των ερωτευμένων. 

Ο ρόλος των ΜΜΕ 

    Στην πατρίδα μας η γιορτή του δυτικού αγίου Βαλεντίνου έγινε γνωστή τα τελευταία κυρίως χρόνια. Στην καθιέρωση της γιορτής στην Ελλάδα συνετέλεσαν βέβαια α) οι εορτασμοί από το εξωτερικό, β) ο καταιγισμός των ΜΜΕ και γ) ο υπερκαταναλωτισμός του ελληνικού αγοραστικού κοινού από την άλλη. Είναι πολύ φυσικό αυτό. Αφού τα τελευταία χρόνια με την άνθηση της ιδιωτικής τηλεόρασης και ραδιοφωνίας και του διαδικτύου τα μηνύματα που δέχεται το ακροατήριο ως δέκτης είναι πολλά τη συγκεκριμένη μέρα και για όλα τα βαλάντια, από μια κάρτα μέχρι ένα ακριβό κόσμημα ή γιατί όχι αν υπάρχουν πολλά, ένα αυτοκίνητο. 


Υπάρχει και ένας άλλος έρωτας, ο Θείος έρωτας

    Για τους χριστιανούς και τους αγίους μας υπάρχει ο «Θείος Έρωτας», που αντιπροσωπεύει την αγάπη όλων όσων αγάπησαν τον Ιησού Χριστό τόσο πολύ, που θέλησαν από την επίγεια ζωή να τηρούν το θέλημά Του και να είναι ερωτευμένοι ψυχικά και σωματικά με τον έρωτα της καρδιάς τους. Τον Θείο έρωτα που δεν σβήνει ΠΟΤΕ! 

Και τώρα ο Σχολιασμός

    Η «γιορτή των ερωτευμένων» έφθασε και ο "άγιος" Βαλεντίνος για άλλη μια φορά θα έχει την τιμητική του. Λουλούδια, σοκολατάκια, σημειώματα με ποιήματα, αρκουδάκια, είναι λίγα μόνο από αυτά που συνηθίζεται να ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι άνθρωποι που αισθάνονται ερωτευμένοι.

    Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Οι περισσότεροι από τους ενσυνείδητους χριστιανούς γνωρίζουν πως ο ξενόφερτος αυτός «Άγιος» δεν μνημονεύεται πουθενά στο ορθόδοξο εορτολόγιο και η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν τον αποδέχτηκε ποτέ. Και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, πάντως, υποβίβασε την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου σε τοπική εορτή.

    Το πρόβλημα, βέβαια, εντοπίζεται αλλού. Πρώτον, δεν είναι η αγάπη που κατακρίνεται εδώ, ούτε οι αφορμές εορτασμού στο όνομά της. Το πρόβλημα είναι το τι πραγματικά νιώθουμε. Πόσοι λοιπόν αγαπάμε αληθινά; Πόσοι κάνουμε πράξη την παρακαταθήκη που μας άφησε ο Κύριος; Κι όταν λέμε αγάπη, τι πραγματικά είναι αυτή;

    Η αγάπη δεν είναι ίδια με τον έρωτα. Ο έρωτας ως συναίσθημα είναι, συνήθως, κάτι παροδικό, δυνατό, σαρωτικό πολλές φορές, κάτι που έρχεται και φεύγει, που αλλάζει συχνά πρόσωπα. Είναι κάτι υποδεέστερο από αυτό που πραγματικά είναι η αγάπη.

    Σε αντίθεση με τον έρωτα, η αγάπη δεν έχει όρους, όρια, δεν περνάει ανάλογα με την διάθεσή μας, ούτε αλλάζει με βάση τα συμφέροντα και την αμοιβαιότητα. Μπορεί να υπάρξει και εντελώς μόνη της, ανεπηρέαστη από κάθε τι. Άλλωστε, ο Απόστολος Παύλος μέσα από τον «Ύμνο» της αγάπης που συνέγραψε μας περιγράφει ακριβώς τι είναι αυτό το συναίσθημα που υπερέχει από όλα τα συναισθήματα που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος!

    Να γιορτάσουμε την αγάπη, αλλά αγαπάμε; Ή το συμφέρον κρύβεται πίσω από αυτό το συναίσθημα; Έχουμε αναρωτηθεί αν αγαπάμε αληθινά; Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα! Την ίδια μας την οικογένεια την αγαπάμε; Ή όταν μας την λέει για κάτι ο αδερφός μας παίζουμε ξύλο; Ή όταν μας μιλάει η μητέρα και ο πατέρας μας τους αγνοούμε και συνεχώς τσακωνόμαστε μαζί τους; Αυτή είναι η αγάπη; Αν δεν μπορείς να αγαπήσεις την οικογένειά σου, θα αγαπήσεις, νομίζεις, έναν ξένο; Και για πόσο χρονικό διάστημα;

    Και έστω ότι όλοι αγαπάμε με τον ιδανικό τρόπο (λέμε τώρα!)…Περιμένουμε μία μόνο ημέρα τον χρόνο για να το εκφράσουμε στους αγαπημένους μας; Και μετά τι; Τσακωμοί και αλληλοκατηγορίες; Η πραγματική αγάπη είναι μια καθημερινή γιορτή και ως τέτοια πρέπει να βιώνεται από τον άνθρωπο. Δεν είναι ένα κόκκινο τριαντάφυλλο ούτε ένα χαριτωμένο αρκουδάκι που κρατάει καρδούλες. Είναι ο σεβασμός, η εκτίμηση, η παρηγοριά, η κατανόηση... Κάθε μέρα, όλη μέρα!

    Δεύτερον, και αφού ξεκαθαρίσαμε τα περί συναισθημάτων, ας ξεκαθαρίσουμε και κάτι ακόμα! Αν θέλεις οπωσδήποτε να βρεις μια μέρα για να γιορτάσεις την αγάπη, γιατί δεν το κάνεις με βάση τα χριστιανικά πρότυπα; Υπάρχουν πολλά αγαπημένα ζευγάρια Αγίων που θα έπρεπε να είναι τα πρότυπα αγάπης για κάθε χριστιανό. Το ιερό ζευγάρι Ακύλας και Πρίσκιλλα είναι ένα από αυτά που γιορτάζει την παραμονή του “Αγίου Βαλεντίνου” στις 13/2. Γιατί πρέπει να γιορτάσουμε την αγάπη, που πρώτος ο Χριστιανισμός δίδαξε, την ημέρα ενός υποτιθέμενου αγίου; 

    Την ημέρα που εφευρέθηκε, ουσιαστικά, από τους ανθοπώλες και τους διάφορους εμπόρους για λόγους σκοπιμότητας; Κι αν νομίζεις ότι τίποτα κακό δεν υπάρχει σε αυτό, η απάντηση είναι πως εφόσον δεν σε προβληματίζει αυτή η γιορτή και οι εκδηλώσεις που την συνοδεύουν, τότε θα μπορούσαμε χωρίς δεύτερη σκέψη και χωρίς τύψεις να υιοθετήσουμε κάθε τι αντιχριστιανικό. 

    Ας γιορτάσουμε, λοιπόν, όλους τους «αγίους» των άλλων θρησκειών, τα έθιμά τους, τις παραδόσεις τους… Ας γιορτάσουμε την παγκόσμια ημέρα γιόγκα, την παγκόσμια ημέρα του ήλιου, ας γιορτάσουμε το Halloween κ.λπ. χωρίς κανένα πρόβλημα! Τι όχι; Γιατί όχι; Σε τι διαφέρουν όλα αυτά από τον Άγιο Βαλεντίνο; Είναι πιο συμπαθητικός; Δεν αλλοιώνει ο «άγιος του έρωτα» τα δικά μας πιστεύω; 

    Τα δικά μας χριστιανικά πρότυπα; Η απάντηση σε όλα αυτά είναι ότι εφόσον είσαι χριστιανός και μάλιστα Ορθόδοξος ακολουθείς αυτά που η πίστη σου πιστεύει και όχι αυτά που σου αλλοιώνουν την πίστην και την παράδοση με σκοπό να σε κομματιάσουν κυριολεκτικά! 

    Ωστόσο μπορούμε να κλείσουμε το θέμα, αφού θυμηθούμε τα λόγια του αποστόλου Παύλου που λέει:  «Θα μείνουν τελικά για πάντα αυτά τα τρία: η πίστη, η ελπίδα κι η αγάπη. Και απ’ αυτά, το πιο σπουδαίο είναι η αγάπη» (Α´Κορ. ΙΓ’ 13). 
 

Pages