ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Πριν αρχίσει η κάθε συνάντηση
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.
Δόξα σοι, Χριστὲ ὁ Θεός, ἡ ἐλπὶς ἡμῶν, δόξα σοι.
Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν, ὁ θησαυρὸς τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.
ΘΕΜΑ: Η Εκκλησία ο νέος Παράδεισος
[Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου]
1. Η Εκκλησία ο νέος Παράδεισος. 2. Έξω από την Εκκλησία υπάρχει ασωτία. 3. Επιστροφή στον Παράδεισο. 4. Τα τρία κεντρικά σημεία. 5. Η Εκκλησία είναι το πραγματικό Σώμα του Χριστού.
1. Η Εκκλησία ο νέος Παράδεισος
Επειδή η αληθινή ζωή του ανθρώπου βρίσκεται πλησίον του Θεού, γι’ αυτό πρέπει να επιστρέφει στο σπίτι του. Έχουμε πει μέχρι τώρα ότι η οικία (το σπίτι) είναι ο Παράδεισος και η κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό. Μετά την πτώση αυτή η κοινωνία αυτή, γίνεται μέσα στην Εκκλησία, που είναι ο πραγματικός Παράδεισος.
Επομένως, ο άνθρωπος που έχει απομακρυνθεί από το σπίτι του Θεού (πεπτωκώς άνθρωπος) πρέπει να επιστρέψει πάλι στην οικία του, που είναι η Εκκλησία.
Εδώ είναι καλό να δώσουμε τον ορισμό της Εκκλησίας. Για την Ορθοδοξία η λέξη "Εκκλησία” σημαίνει το σύνολο των ανθρώπων που πιστεύουν στον Χριστό, ως Θεάνθρωπο και Σωτήρα τους. Εκκλησία δεν είναι ο ναός σαν κτίριο, αλλά είναι ένας Θεανθρώπινος οργανισμός, με αρχηγό τον Σωτήρα Χριστό και ακολούθους όσους τον πίστεψαν, τον πιστεύουν και θα τον πιστέψουν στο μέλλον.
Αλλιώς μπορούμε να πούμε ότι η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού, ενώ ο Χριστός είναι η κεφαλή αυτού του σώματος.
Η Εκκλησία αρχίζει επίσημα επί γης την παρουσία της με την ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ, όταν το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε στους αποστόλους. Συνεχίζει το έργο της στις μέρες μας και θα συνεχίζει στους αιώνες των αιώνων.
Η Εκκλησία είναι:
ΜΙΑ γιατί στηρίζεται στην ενότητα του Ενός Θεού. (Πατέρα, Υιού και Αγίου Πνεύματος)
ΑΓΙΑ γιατί ο Θεός είναι Άγιος.
ΚΑΘΟΛΙΚΗ γιατί έχει ολόκληρη την ΘΕΙΑ Αλήθεια και όχι μόνο ένα μέρος της, αλλά και περιλαμβάνει όλους τους πιστούς Χριστιανούς, όλων των εποχών και από όλα τα μέρη του κόσμου.
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ γιατί διατηρεί χωρίς νοθεία (ανόθευτη) και χωρίς παραχάραξη (απαραχάρακτη) την Αποστολική διδασκαλία και Παράδοση. Αυτά δηλ. που δίδαξαν και έζησαν οι απόστολοι οι οποίοι γνώρισαν τον Χριστό και υπήρξαν αυτήκοοι και αυτ
[ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΗΧΗΤΕΣ Στην συνέχεια θα δούμε την εκκλησιολογική και ευχαριστιακή διάσταση της παραβολής του ασώτου, όπως την αναλύει ο ιερός Χρυσόστομος. Η ανάλυση αυτή γίνεται προς τους Χριστιανούς και Κατηχουμένους, συγκεκριμένα προς αυτούς που προετοιμάζονταν να βαπτιστούν, του λεγόμενους φωτιζομένους. Γι’ αυτό το λόγο έχει έντονα ευχαριστιακό περιεχόμενο. Είναι γεγονός ότι την περίοδο του Τριωδίου η Εκκλησία προετοίμαζε εντατικότερα τους Κατηχουμένους για να δεχθούν το Βάπτισμα. Ο ιερός Χρυσόστομος λέγει ότι πρέπει να δούμε την φιλανθρωπία του Θεού ιδιαιτέρως αυτή την περίοδο και για την κοινή ωφέλεια και για την ευεργεσία των μελλόντων αστέρων που πρόκειται να ανατείλουν από την ιερά κολυμβήθρα. Οι βαπτισθέντες που εξέρχονται από την ιερά κολυμβήθρα αποκαλούνται αστέρες, γιατί φωτίζονται από τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Φωτεινός ήλιος είναι ο Θεός και οι βαπτισθέντες δέχονται το φως του νοητού ηλίου της δικαιοσύνης.]
2. Έξω από την Εκκλησία υπάρχει ασωτία.
Όπου δεν καλλιεργείται το σιτάρι της σωφροσύνης και το αμπέλι της εγκρατείας εκεί επικρατεί μεγάλη πείνα, ισχυρός λιμός. Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι έξω από την πνευματική οικία, που είναι η Εκκλησία, υπάρχει πείνα και πνευματική στέρηση. Όποιος αισθάνεται αυτή την πραγματικότητα αποφασίζει να επιστρέψει ξανά στο σπίτι του από το οποίο έφυγε. Τον περιμένει ο φιλάνθρωπος πατήρ, που είναι έτοιμος να δείξει την αγάπη και την ευσπλαχνία του. Δεν είναι υπόθεση εμπορικής συναλλαγής, αλλά έκχυση της αγάπης και την φιλανθρωπίας. Φυσικά, αυτή η αγάπη και η κοινωνία γίνεται με τα μυστήρια της Εκκλησίας. Τα όσα ακολούθησαν και οι εντολές που έδωσε ο Πατήρ δείχνουν αυτή την πραγματικότητα.
«Εἶπε δὲ ὁ πατὴρ πρὸς τοὺς δούλους αὐτοῦ· ἐξενέγκατε τὴν στολὴν τὴν πρώτην καὶ ἐνδύσατε αὐτόν, καὶ δότε δακτύλιον εἰς τὴν χεῖρα αὐτοῦ καὶ ὑποδήματα εἰς τοὺς πόδας, καὶ ἐνέγκαντες τὸν μόσχον τὸν σιτευτὸν θύσατε, καὶ φαγόντες εὐφρανθῶμεν, ὅτι οὗτος ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη. Καὶ ἤρξαντο εὐφραίνεσθαι» (Λουκ. ιε’ 22-24)
Μετάφραση: Ο δε πατέρας στράφηκε προς τους δούλους (που είχαν μαζευθή εκεί), και είπε· Βγάλτε την πιο καλή φορεσιά και ενδύσατέ τον, και δώστε του το δακτυλίδι στα χέρια, (σαν αυτό που φορούν οι ελεύθεροι και οι κύριοι). Δώστε του παπούτσια στα πόδια, (για να μη περπατάει ξυπόλητος όπως οι δούλοι). Και φέρτε το θρεφτό μοσχάρι, σφάξτε το και ετοιμάστε το πιο πλούσιο τραπέζι, για να πανηγυρίσουμε το εξαιρετικά χαρμόσυνο αυτό γεγονός. Και αφού φάμε, ας ευφρανθούμε όλοι. Διότι ο υιός μου αυτός ήταν νεκρός και αναστήθηκε, χαμένος ήταν και βρέθηκε. Και ήρχισαν να ευφραίνωνται.
3. Επιστροφή στον Παράδεισο
Η στολή που διέταξε να του φορέσουν είναι η πνευματική στολή που κατασκευάζεται από το πυρ του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η στολή υφαίνεται στα νερά της κολυμβήθρας και δείχνει ότι ο άνθρωπος μακριά από τον Θεό γυμνώνεται και χάνει την ομορφιά του. Η Χάρη του Θεού τον ντύνει και τον καλλωπίζει. Ο Πατήρ, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, φέρεται να λέγει χαρακτηριστικά: «καλλωπίσατε του υιού μου τα φίλτατα μέλη. Ου φέρω γαρ αυτόν ακαλλώπιστον καθοράν· ου φέρω την εμήν εικόνα γεγυμνωμένην καταλιπείν»., δηλ. ̔ ̔στολίστε του υιού μου το αγαπητό σώμα του. Δεν μπορώ να τον βλέπω (τον υιό μου) έτσι απεριποίητο· δεν μπορώ να αφήσω την εικόνα μου να είναι γυμνή από ομορφιά”
Με το άγιο Βάπτισμα ενδύεται κανείς την Χάρη του Θεού, γι’ αυτό ψάλλουμε: «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε». (=όσοι βαπτιστήκατε τον Χριστό, τον Χριστό ντυθήκατε. Ακόμη με το άγιο Βάπτισμα καθαρίζεται το κατ’ εικόνα που αμαυρώθηκε και σκοτίσθηκε.
Το δακτυλίδι που του φόρεσε στο χέρι δείχνει τον πνευματικό αρραβώνα και ότι φρουρείται από το Άγιο Πνεύμα. Είναι δείγμα υιοθεσίας. Φορώντας αυτό το δακτυλίδι τον φοβούνται όλοι οι εχθροί του Θεού. Αποδεικνύει την κοινωνία του με τον Θεό, φανερώνει από μακριά ότι είναι γιός κατά Χάριν του Θεού.
Τα υποδήματα που του φορούν στα πόδια είναι η δύναμη του Θεού, ώστε να μη βρει ο πονηρός την πτέρνα του γυμνή και τον κτυπήσει ξανά, αλλά αυτός ο βαπτισθείς να καταπατήσει τον δράκοντα (τον διάβολο δηλ.) και να τον συντρίψει.
Ο μόσχος ο σιτευτός είναι ο Ίδιος ο Χριστός που θυσιάστηκε για το ανθρώπινο γένος, είναι «ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου (Ιω. α’ 29). Αυτό συμβολίζει την Θεία Ευχαριστία, όπου ο άνθρωπος ευφραίνεται πνευματικά και αποκτά εκ νέου την ζωή. Έξω από την Εκκλησία και την θεία Ευχαριστία βρίσκεται ο κόσμος της πτώσεως και της φθοράς.
4. Τα τρία κεντρικά σημεία
Κατά τον Νικόλαο Καβάσιλα τρία είναι τα βασικά μυστήρια που συγκροτούν την πνευματική ζωή.
Το ένα είναι το Βάπτισμα, το άλλο το Χρίσμα και το τρίτο η Θεία Ευχαριστία.
Με το Βάπτισμα γεννιέται ο άνθρωπος πνευματικά, αφού η κολυμβήθρα είναι η πνευματική μήτρα της Εκκλησία. Όπως στην μήτρα της μητέρας μας αποκτούμε την βιολογική ζωή, έτσι και στην μήτρα της Εκκλησίας, την ιερά κολυμβήθρα, αποκτούμε την πνευματική ζωή.
Το Χρίσμα είναι η κίνηση που ενεργοποιεί την Χάρη που λάβαμε δια του αγίου Βαπτίσματος. Δεν χρειάζεται μόνον να γεννηθεί κανείς, αλλά και να ζήσει μετά την γέννηση. Αυτό γίνεται με το άγιο Χρίσμα.
Και η Θεία Ευχαριστία είναι η ζωή, αφού κοινωνούμε του Σώματος και του Αίματος του Χριστού.
Βαπτιζόμαστε και χριόμαστε, ώστε να μπορούμε ως μέλη της Εκκλησίας να κοινωνήσουμε των αχράντων μυστηρίων και να ζήσουμε. Γιατί μετά το άγιο Βάπτισμα πρέπει να ακολουθήσει η Θεία Ευχαριστία και η Θεία Κοινωνία. Η Θεία Ευχαριστία είναι το κέντρο όλων των μυστηρίων και όλης της εκκλησιαστικής ζωής. Είναι αυτή που δείχνει ότι η Εκκλησία είναι Σώμα Χριστού. Ένας υλιστής φιλόσοφος έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι αυτό που τρώγει. Με αυτό ήθελε να καταρρίψει την μεταφυσική και όλες τις θεωρίες της και να τονίσει ότι η μόνη πραγματικότητα είναι η ύλη. Μπορούμε να δεχθούμε αυτή την φράση με την έννοια ότι, όταν ο άνθρωπος τρώγει μόνον υλική τροφή, είναι σαρκικός, υλικός. Όταν τρώγει πνευματική τροφή, την σάρκα του Υιού του ανθρώπου είναι πνευματικός, δηλαδή ώριμος και ολοκληρωμένος.
Αναλύοντας ο ιερός Χρυσόστομος όλη αυτή την ευχαριστιακή διάσταση της παραβολής του ασώτου υιού, στο τέλος απευθύνει προτροπές τόσο στους βαπτισθέντες όσο και στους φωτιζομένους, που βρίσκονταν στα πρόθυρα του Βαπτίσματος. Τους προτρέπει να απορρίψουν «πάντα λογισμόν αλλότριον» (=κάθε άλλο λογισμό) και να κατευθύνουν τις ψυχές προς τον ουράνιο νυμφίο για να απολαύσουν την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Και λέγει χαρακτηριστικά: «Επί θύραις ο λυτρωτής εφέστηκεν, ο ιατρός τοις πιστεύουσι πάρεστι, το ιατρείον ηνέωκται, τα φάρμακα πρόκεινται, η κολυμβήθρα πάντας προσδέχεται, η χάρις εξήπλωται, η πνευματική στολή παρά του Πατρός και του Υιού και του Αγίου πνεύματος εξυφαίνεται. Μακάριοι οι καταξιούμενοι φορέσαι την στολήν».
Μετάφραση: «Έξω από την πόρτα ήρθε ο λυτρωτής, ήρθε ο γιατρός για όσους τον πιστεύουν, το ιατρείο άνοιξε, τα φάρμακα προσφέρονται, η κολυμβήθρα όλους τους δέχεται, η Χάρις ξαπλώθηκε, η πνευματική στολή του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος υφαἰνεται (πλέκεται). Ευτυχισμένοι είναι αυτοί που θα αξιωθούν να φορέσουν την στολή».
5. Η Εκκλησία είναι το πραγματικό Σώμα του Χριστού
Εδώ βρίσκουμε την ευκαιρία να τονίσουμε ότι η Εκκλησία δεν είναι ένας ανθρώπινος οργανισμός, δεν είναι μια κοινωνική και φιλανθρωπική οργάνωση, αλλά το Θεανθρώπινο Σώμα του Χριστού. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει εσωτερική πνευματική κοινωνία των Χριστιανών με τον Χριστό. Οι Χριστιανοί δεν είναι μέλη ενός σωματείου, αλλά μέλη του Σώματος του Χριστού.
Στη Δύση έχει αναπτυχθεί μια θεωρία ότι άλλο είναι το μυστικό Σώμα του Χριστού, του οποίου μέλη είναι οι βαπτισθέντες και άλλο είναι το πραγματικό Σώμα του Χριστού, που είναι ο ευχαριστιακός άρτος, που βρίσκεται πάνω στην Αγία Τράπεζα. Όμως στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει μια τέτοια διάκριση. Τονίζουμε ότι η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού, το οποίο είναι ταυτόχρονα το σώμα που προσέλαβε από την Παναγία, το θέωσε και το ανέστησε, ο ευχαριστιακός άρτος που βρίσκεται πάνω στην Αγία Τράπεζα, και οι άγιοι που αποτελούν τα μέλη του Σώματος του Χριστού. Έτσι καταλαβαίνουμε καλά την μεγάλη αξία να είναι κανείς Χριστιανός, μέλος του Σώματος του Χριστού. Με αυτό το πρίσμα νοιώθουμε την μεγάλη δωρεά του αγίου Βαπτίσματος και της Θείας Ευχαριστίας.
Με το άγιο Βάπτισμα τα μέλη μας γίνονται μέλη του Σώματος του Χριστού. Αυτό σημαίνει ότι κάθε προσωπική αμαρτία έχει βαρύνουσα σημασία. Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι, όταν αμαρτάνουμε, αμαρτάνουμε στον Χριστό του οποίου μέλη είμαστε. Δεν ανήκουμε στον εαυτό μας, αλλά στον Χριστό, που μας εξαγίασε και μας προσάρτησε στον Εαυτό Του. Όπως αμαρτία είναι να καταπατήσουμε το Σώμα του Χριστού που βρίσκεται στο άγιο Ποτήριο, όπως αμαρτία είναι να καταπατήσουμε και να περιφρονήσουμε το αρτοφόριο, το ίδιο αμαρτία είναι να αμαρτάνουμε με τα μέλη μας, που είναι μέλη του Σώματος του Χριστού.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Ο Χριστός προσέλαβε δώδεκα Αποστόλους, τους αγίασε, τους έδωσε το Άγιον Πνεύμα και τους απέστειλε σε όλο τον κόσμο να βαπτίζουν και να κατηχούν τους ανθρώπους.
Πρέπει να αισθανόμαστε την Εκκλησία ως σπίτι πανηγύρεως, όπου θύεται (θυσιάζεται) ο μόσχος ο σιτευτός και επικρατεί πνευματική ευφροσύνη. Η Εκκλησία είναι η πνευματική ελεημοσύνη όλης της ανθρωπότητας, «σύνοδος ουρανού και γης».
Η Εκκλησία δεν είναι ένας ανθρώπινος οργανισμός, δεν είναι μια κοινωνική και φιλανθρωπική οργάνωση, αλλά το Θεανθρώπινο Σώμα του Χριστού.
Οι Χριστιανοί δεν είναι μέλη ενός σωματείου, αλλά μέλη του Σώματος του Χριστού. Με το άγιο Βάπτισμα τα μέλη μας γίνονται μέλη του Σώματος του Χριστού.
Αυτό σημαίνει ότι κάθε προσωπική αμαρτία έχει βαρύνουσα σημασία. Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι, όταν αμαρτάνουμε, αμαρτάνουμε στον Χριστό του οποίου μέλη είμαστε.
Δεν ανήκουμε στον εαυτό μας, αλλά στον Χριστό, που μας εξαγίασε και μας προσάρτησε στον Εαυτό Του.
ΠΡΟΣΕΥΧΗ:
Μετά από κάθε συνάντηση
Ἅγιος ὁ Θεός, Ἅγιος Ἰσχυρός, Ἅγιος Ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (3)
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς· τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Ἀμήν.
Δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
