Θέμα α. Ο Άγ. Ιερομάρτυρας Ελευθέριος (15 Δεκ.)
Ο αυτοκράτορας Αδριανός έστειλε στον Αυλώνα τον στρατηγό του Φήλικα να συλλάβει τον Ελευθέριο αλλά εκείνος τον προσηλύτισε στον χριστιανισμό. Μετά από λίγες ημέρες, ο Ελευθέριος έφθασε στη Ρώμη και παρουσιάστηκε στον αυτοκράτορα, ο οποίος, αφού απέτυχε να τον πείσει να απαρνηθεί την πίστη του, τον υπέβαλε σε μια σειρά από φρικτά βασανιστήρια:
Αρχικά διέταξε να τον τοποθετήσουν σ’ ένα πυρακτωμένο χάλκινο κρεβάτι για να ψηθεί. Ο Θεός, όμως, έστειλε δροσιά και ανακούφισε τους πόνους του. Στη συνέχεια τον τοποθέτησε σε μια πυρωμένη σχάρα, κάτω από την οποία έκαιγαν κάρβουνα. Ο Θεός επενέβη ακαριαία, σβήνοντας τη φωτιά και ψυχραίνοντας τη σχάρα. Οργισμένος ο Αδριανός διέταξε να τον βάλουν σ' ένα μεγάλο πυρακτωμένο καζάνι. Και σε αυτή την περίπτωση επενέβη η Θεία Πρόνοια, δροσίζοντας το καζάνι και απαλλάσσοντας τον Ελευθέριο από το μαρτύριο. Ο έπαρχος της Ρώμης Κορέμμων είχε κατασκευάσει έναν χάλκινο κλίβανο με μυτερά σουβλιά στο εσωτερικό του μέρος, τον οποίο πυράκτωσε για να ρίξουν μέσα τον Ελευθέριο. Βλέποντας όμως τον Άγιο να σώζεται τόσες πολλές φορές θαυματουργικά, ο Κορέμμων πίστεψε στον Χριστό και, αντί για τον Ελευθέριο, βρέθηκε αυτός μέσα στον κλίβανο με διαταγή του αυτοκράτορα! Με θεϊκή παρέμβαση δεν έπαθε το παραμικρό! Ο Αδριανός διέταξε τον αποκεφαλισμό του και έριξε τον Ελευθέριο στον κλίβανο με τα καρφιά. Όμως η φωτιά έσβησε και τα σουβλερά καρφιά λύγισαν, ώστε να μη βλάψουν το σώμα του.
Ο Αδριανός απογοητευμένος διέταξε να φυλακιστεί για να πεθάνει από ασιτία. Στη φυλακή, ο Θεός έστελνε τροφή στον Ελευθέριο με ένα περιστέρι. Αφού ούτε και στη φυλακή πέθανε ο Άγιος, ο αυτοκράτορας έδωσε εντολή να τον δέσουν πίσω από δύο άγρια άλογα και να συρθεί έως θανάτου στους δρόμους. Άγγελος Κυρίου ημέρεψε τα άλογα, έλυσε τον άγιο από τα δεσμά και τον οδήγησε σε ένα βουνό, στο οποίο έμεινε προσευχόμενος, εν μέσω άγριων θηρίων, τα οποία κατόρθωσε να εξημερώσει.
Μερικοί κυνηγοί, που είδαν τον άγιο στο βουνό, το ανέφεραν στον αυτοκράτορα, ο οποίος έστειλε ένα στρατιωτικό απόσπασμα να τον συλλάβει. Τα άγρια θηρία όρμησαν εναντίον των στρατιωτών, αλλά ο άγιος τα διέταξε να ηρεμήσουν και να γυρίσουν στις φωλιές τους. Ακολούθησε τους στρατιώτες διδάσκοντάς τους και μερικοί από αυτούς πίστεψαν στον Χριστό.
Όταν έφτασε στη Ρώμη, ο αυτοκράτορας τον οδήγησε στην αρένα για τον κατασπαράξουν τα άγρια θηρία. Μία λέαινα και ένα λιοντάρι που τον πλησίασαν, αντί να του επιτεθούν, άρχισαν να του φιλούν τα πόδια. Βλέποντας ο αυτοκράτορας τη συμπεριφορά των λιονταριών και ακούγοντας την ιαχή του πλήθους «μέγας ο Θεός των χριστιανών» διέταξε τον αποκεφαλισμό του Ελευθερίου. Τη σκηνή του μαρτυρίου του παρακολουθούσε η μητέρα του, Ανθία, η οποία έτρεξε να αγκαλιάσει για τελευταία φορά το άψυχο σώμα του γιου της. Δεν πρόλαβε, αφού οι δήμιοι την αποκεφάλισαν και αυτή.
Την ημέρα της εορτής του Αγίου Ελευθερίου, η εκκλησία τιμά και τη μνήμη της μητέρα του Ανθίας, του Αγίου Κορέμμονος (του επάρχου της Ρώμης), αλλά και των δύο δημίων που τον αποκεφάλισαν και αποκεφαλίστηκαν γιατί πίστεψαν στον Χριστό. Στην Ελλάδα, ο Άγιος Ελευθέριος θεωρείται προστάτης των εγκύων γυναικών. Πολλές επίτοκοι γυναίκες επικαλούνται τη βοήθεια του για να τους δώσει «καλή λευτεριά».
Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἱερέων ποδήρει κατακοσμούμενος, καὶ αἱμάτων τοῖς ῥείθροις ἐπισταζόμενος, τῷ Δεσπότῃ σου Χριστῷ μάκαρ ἀνέδραμες, Ἐλευθέριε σοφέ, καθαιρέτα τοῦ Σατᾶν. Διὸ μὴ παύσῃ πρεσβεύων, ὑπὲρ τῶν πίστει τιμώντων, τὴν μακαρίαν σου ἄθλησιν.
β. Ο Άγιος Διονύσιος Επίσκοπος Αιγίνης, ο Ζακυνθινός (17 Δεκ.)
Ο Άγιος Διονύσιος γεννήθηκε το 1547 μ.Χ. στο χωριό Αιγιαλός της Ζακύνθου. Η οικογένειά του ήταν πλούσια και κατείχε μεγάλη έκταση γης, ενώ οι γονείς του συμμετέχοντας στους πολέμους των Βενετών κατά των Τούρκων απέκτησαν και αριστοκρατικό ιδίωμα. Ο πατέρας του λεγόταν Μώκιος Σιγούρος και η μητέρα του Παυλίνα, ενώ είχε άλλα δύο αδέλφια τον Κωνσταντίνο και τη Σιγούρα. Σύμφωνα την παράδοση ο Άγιος είχε για ανάδοχο τον Άγιο Γεράσιμο (20 Οκτωβρίου).
Ο Άγιος Διονύσιος, ανατράφηκε με τα διδάγματα του Ευαγγελίου. Μόλις ενηλικιώθηκε, ασχολήθηκε με τη διδασκαλία του θείου λόγου, φροντίζοντας συγχρόνως να συντρέχει στην ανακούφιση των φτωχών. Κατόπιν έγινε μοναχός στη βασιλική Μονή των Στροφάδων, παίρνοντας το όνομα Δανιήλ. Εκεί ασκήθηκε στην αγρυπνία, την εγκράτεια και τη μελέτη των Γραφών. Αργότερα ο Διονύσιος, θα χριστεί ιερέας παρά τις αρχικές του επιφυλάξεις λόγω της βαριάς ευθύνης της ιεροσύνης. Το 1577 μ.Χ., πήγε στην Αθήνα, για να βρει καράβι προκειμένου να ταξιδέψει στα Ιεροσόλυμα. Αλλά ο αρχιερέας των Αθηνών, Νικάνορας, άκουσε κάποια Κυριακή το λαμπρό του κήρυγμα και μετά από πολλές παρακλήσεις τον έκανε επίσκοπο Αιγίνης, δίνοντας του το όνομα Διονύσιος.
Τα ποιμαντικά του καθήκοντα, επιτέλεσε άγρυπνα και άοκνα. Αναδείχτηκε διδάσκαλος, πατέρας και παιδαγωγός του ποιμνίου του. Η φήμη του είχε διαδοθεί παντού, αλλά αυτός παρέμενε απλός και ταπεινός. Ασθένησε όμως από τους πολλούς κόπους και παραιτήθηκε. Γύρισε στη Ζάκυνθο, όπου μέχρι το 1579 μ.Χ. ήταν προσωρινός επίσκοπος. Μετά αποσύρθηκε στη Μονή της Θεοτόκου της Αναφωνήτριας, όπου ασκήτεψε και με αγάπη κήρυττε και βοηθούσε τους κατοίκους του νησιού.
Οι οικογένειες Σιγούρου και Μονδίνου είχαν θανάσιμο μίσος. Συμπλοκές μεταξύ των δυο οικογενειών συνέβαιναν διαρκώς. Σε μια από αυτές ο αδελφός του Αγίου, Κωνσταντίνος, δολοφονήθηκε. Στην προσπάθεια όμως να διαφύγει ο δολοφόνος του Κωνσταντίνου αναζήτησε καταφύγιο στο μοναστήρι που βρισκόταν ο Άγιος, χωρίς όμως να γνωρίζει τη συγγένεια. Όταν ο δολοφόνος έφτασε στη Μονή, ερωτήθηκε από τον Διονύσιο, που ήταν ο ηγούμενος της Μονής, γιατί ζητεί καταφύγιο, αφού κανονικά δεν επιτρέπετο να εισέλθει. Ο ίδιος απάντησε πως τον κυνηγούσαν οι Σιγούροι, ενώ μετά από διαρκείς ερωτήσεις ομολόγησε πως δολοφόνησε τον Κωνσταντίνο Σιγούρο. Ο Διονύσιος παρά τη θλίψη του, όχι μόνο έκρυψε τον δολοφόνο αλλά και τον φυγάδευσε. Έτσι με αυτόν τρόπο κατάφερε να αποτρέψει ένα ακόμα έγκλημα και ταυτόχρονα να δώσει τη δυνατότητα μετανοίας στον δολοφόνο, παρά την πικρία για το χαμό του αδελφού του, δίνοντας ένα αιώνιο παράδειγμα συγχωρητικότητας και Χριστιανικής αγάπης. Για τον λόγο μάλιστα αυτό ονομάστηκε και «Άγιος της Συγνώμης».
Ο Διονύσιος πέθανε σε βαθιά γεράματα, 17 Δεκεμβρίου 1622 μ.Χ. Τάφηκε στη Μονή Στροφάδων και κατά την εκταφή το λείψανό του βγήκε ευωδιαστό και αδιάφθορο.
Το 1764 μ.Χ. τοποθετήθηκε οριστικά στην ομώνυμη Ιερά Μονή του, που έχτισαν oί Μοναχοί των Στροφάδων. Από τότε το Σεπτό Σκήνωμα αποτελεί πόλο έλξεως χιλιάδων προσκυνητών και πηγή συνεχών ιάσεων και θαυμάτων.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος
Τῆς Ζακύνθου τὸv γόνον καὶ Αἰγίvης τὸν πρόεδρον, τὸv φρουρὸν μονῆς τὼv Στροφάδωv, Διοvύσιοv ἅπαντες, τιμήσωμεv συμφώνως οἱ πιστοί, βοῶντες πρὸς αὐτὸν εἰλικριvῶς· Tαῖς λιταῖς τοὺς τὴv σὴν μνήμην ἐπιτελοῦντας σῶσον καὶ βοῶντάς σοι· Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ· δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι· δόξα τῷ δωρησαμένῳ σε ἡμῖv, πρέσβυν ἀκοίμητον.
Το βασικό ερώτημα για ότι αφορά τους βίους των αγίων παραμένει το εξής: Όλα όσα πρεσβεύει ο Χριστιανισμός μπορούν όντως να βρουν εφαρμογή στην καθημερινότητα μας; Κι αν ναι, αυτό γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις;
Κατηγορηματικά σας λέμε πως η απάντηση είναι ναι! Όλα όσα πρεσβεύει ο Χριστιανισμός ή αλλιώς τα όσα γράφει το Ευαγγέλιο βρίσκουν εφαρμογή στον βίο των Αγίων και μπορούν να γίνουν αληθινά και στην δική μας καθημερινότητα.
Όλα όσα διαβάζουμε και διδασκόμαστε από τους βίους των Αγίων είναι πέρα για πέρα αληθινά. Και εκείνοι με την σειρά τους ακολούθησαν το παράδειγμα κάποιου Άλλου. Ποιου; Του Χριστού! Πρώτος Εκείνος έδωσε το παράδειγμα και πρώτος Εκείνος τα εφάρμοσε στην πράξη. Δεν είναι απλά ωραία λόγια για παρηγοριά και ψυχολογικά τερτίπια για συναισθηματική ανάταση. Δεν είναι ένα παραμύθι για τα μικρά παιδιά και δεν είναι όμορφες ιστοριούλες για να περάσουμε ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο μας. Είναι η μοναδική αλήθεια.
Όταν εφαρμόσεις αυτά που δίδαξε ο Χριστός, τότε με μαθηματική ακρίβεια, μπορείς και εσύ να βιώσεις όσα βίωσαν οι Άγιοι και όλα αυτά που με δέος διαβάζεις, μπορούν να γίνουν πραγματικότητα και στην δική σου ζωή.
Οι βίοι των Αγίων είναι αυτό ακριβώς! Ο Χριστιανισμός, το Ευαγγέλιο στην πράξη! Κάποια πράγματα μπορεί να φαντάζουν παράλογα ή υπερβολικά ή ανεξήγητα. Ή ακόμα και ακατόρθωτα για τον μέσο χριστιανό. Όμως δεν είναι.
Αναρωτιέσαι και εσύ πώς γίνεται ένα νεαρό αγόρι 15 ετών να χειροτονείται διάκονος και σε ηλικία 18 ετών να γίνεται ιερέας; Πώς γίνεται, λοιπόν, ο Άγιος Ελευθέριος να έχει τόσο μεγάλη σοφία και τόσες αρετές; Με ποια προσόντα προσελκύει και κατηχεί ειδωλολάτρες; Πώς η φήμη του φτάνει από χώρα σε χώρα; Πώς γίνεται ακόμα και τα άγρια θηρία να μην τον αγγίζουν;
Η συγχώρεση για σένα είναι ακατόρθωτη; Δεν μπορείς καν να διανοηθείς ότι θα μπορούσες ποτέ να συγχωρέσεις τον δολοφόνο του αδερφού σου; Τότε πώς το έκανε αυτό ο Άγιος Διονύσιος; Μήπως έτσι γεννήθηκε; Και το θέμα δεν είναι ότι ο Άγιος συγχώρεσε μόνο τον δολοφόνο του αδερφού του αλλά τον φυγάδευσε κιόλας...Από πού πηγάζει, λοιπόν, όλη αυτή η καλοσύνη, αυτή η συγχωρητικότητα;
Ποιος δίδαξε αυτούς τους Αγίους να συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο; Ποιος τους έδωσε σοφία, διάκριση και καλοσύνη; Μα φυσικά ο Χριστός! Εκείνος δεν ήταν το πρότυπο της σοφίας, της τελειότητας, των αρετών και μάλιστα από πολύ νεαρή ηλικία; Εκείνος πρώτος δεν συγχώρεσε τους βασανιστές του επάνω στον Σταυρό;
Κι αν νομίζετε ότι αυτά είναι για τους λίγους, τους εκλεκτούς, τότε κάνετε λάθος... Όλοι είμαστε εν δυνάμει Άγιοι και όλοι μας μπορούμε να κατακτήσουμε την αγιότητα... Για αυτό πλαστήκαμε και εκεί πρέπει να καταλήξουμε. Αυτός είναι ο προορισμός μας.
Οι άγιοι της Χριστιανοσύνης δεν είναι απόκοσμα πλάσματα με υπερφυσικές δυνάμεις… Υπήρξαν και εκείνοι άνθρωποι όπως όλοι εμείς. Γι αυτό θα επαναλάβουμε την ρήση του Αγίου Αυγουστίνου:
Ό,τι καλό έχω ανήκει στον Χριστό και ό,τι κακό έχω ανήκει σε εμένα...
Θυμίσου: Οι βίοι των Αγίων είναι το Ευαγγέλιο εφαρμοσμένο στην πράξη!
Πρακτική εφαρμογή
Ο βίος και των δύο Αγίων που γνωρίσαμε, είναι γεμάτος με φοβερά θαύματα! Θαύμα ονομάζουμε ένα παράδοξο, ανεξήγητο περιστατικό, το οποίο προκαλεί έκπληξη, γιατί υπερβαίνει τους φυσικούς νόμους. Η Πίστη μας αναγνωρίζει παντού το χέρι του Θεού, που εκδηλώνει σ’ όσους Τον εμπιστεύονται τη δύναμη και την αγάπη Του.
Ο Άγιος Ελευθέριος έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό, διασώζεται θαυματουργικά από τα απάνθρωπα βασανιστήρια του αυτοκράτορα. Η θαυμαστή του διάσωση γίνεται αιτία να μεταστραφούν στην αληθινή Πίστη οι διώκτες του. Τα άγρια θηρία εξημερώνονται, ο λαός δοξάζει τον αληθινό Θεό, η Αλήθεια θριαμβεύει.
Εμείς εμπιστευόμαστε τον Θεό; Πιστεύουμε αληθινά σε Αυτόν; Μήπως η πίστη μας είναι χλιαρή ή, ακόμα χειρότερα, ανύπαρκτη; Είμαστε έτοιμοι να θυσιαστούμε για χάρη Του; Μήπως δεν μπορούμε να θυσιάσουμε ούτε λίγη ώρα για να μιλήσουμε μαζί του; Ο Κύριος θυσιάστηκε πάνω στον Σταυρό για εμάς. Εμείς τι θυσία κάνουμε για Εκείνον;
Ο Άγιος Διονύσιος υπερβαίνει την ανθρώπινη φύση και συγχωρεί τον φονιά του αγαπημένου του αδερφού, τον οποίο και φυγαδεύει! Ενώ αξιώθηκε από τον Θεό πολλών θαυμάτων -ειδικά μετά την κοίμησή του- είναι αυτή του η πράξη η πιο θαυμαστή από όλες. Η αγάπη προς τους εχθρούς είναι η τέλεια αγάπη.
Είναι εύκολο να αγαπάς τους συγγενείς, τους φίλους σου, όποιον συμπαθείς. Οι υπόλοιποι; Δεν είναι αδέρφια μας; Ας αρχίσουμε την προσπάθεια από αυτούς που αντιπαθούμε, από αυτούς που μας ενοχλούν και μας νευριάζουν. Ας γίνει η αρχή και, με τη βοήθεια του Θεού, το αδύνατο γίνεται δυνατό.
Οι δύο Άγιοι είναι πολύ αγαπητοί και πολύ θαυματουργοί, καθημερινά ο πιστός λαός ζητάει τη βοήθειά τους. Τα θαύματα φυσικά επιτελούνται από τον Θεό, οι Άγιοι πρεσβεύουν και μεσιτεύουν προς τον Θεό για χάρη μας και Αυτός εισακούει τις παρακλήσεις τους και επιτελεί το θαύμα.
Απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό και αγάπη προς όλους. Δύο αρετές που καλούμαστε κι εμείς να καλλιεργήσουμε ώστε να αξιωθούμε της Βασιλείας των Ουρανών. Αμήν.
